Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Cennet Göloğlu Demir
Danışman: YÜCEL GELİŞLİ
Özet:Bu araştırmanın amacı sınıf öğretmenlerinin mesleki görevlerine yönelik ders dışı zaman kullanımları ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının belirlenmesidir. Araştırma, halen var olan bir durumu var olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan tarama modelinde olup araştırma sürecinde nicel ve nitel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma verilerini toplamak amacıyla 3 bölümden oluşan anket ile yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmıştır. Anketin I. bölümünü Öğretmenlerin Demografik Özellikleri, II. bölümünü araştırmacı tarafından geliştirilen Mesleki Görevlere Yönelik Zaman Kullanımı Ölçeği, III. Bölümünü ise Çetin (2003) tarafından öğretmen adayları ile geliştirilen ve araştırmacı tarafından öğretmenlere uyarlanan Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği, oluşturmaktadır. Öğretmenlerin mesleki görevlerine yönelik görüşlerinin belirlenmesi için araştırmacı tarafından yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini Karabük İlinde devlet okullarında çalışan sınıf öğretmenleri oluşturmaktadır. Nicel verilerin toplanmasında evrenin tamamına ulaşılması düşünüldüğünden örneklem alınmamıştır. Karabük Milli Eğitim Müdürlüğüznden alınan bilgilere göre 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Karabük İlinde merkez, ilçe ve köyler dahil olmak üzere toplam 55 kamu ilkokulu ve bu okullarda çalışan 517 öğretmen bulunmaktadır. Araştırmanın nicel verileri 414 öğretmenden elde edilmiştir. Nitel verilerin toplanabilmesi için katılımcılar amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örneklemesi ile belirlenmiştir. Buradaki ölçüt araştırmaya katılan öğretmenlerin aynı okuldan en fazla 3 olmak şartıyla farklı okullarda ve farklı sınıf kademelerinde çalışıyor olmasıdır. Bu şekilde 19 farklı okulda çalışan 30 sınıf öğretmeni ile görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın nicel verilerinin çözümünde bilgisayarda istatistiksel veri analizi paket programı(SPSS) tercih edilmiştir. Nicel verilerin analizinde, bağımsız gruplar t-testi, tek yönlü varyans analizi ve korelasyon analizi yapılmıştır. Nitel veriler ise içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırmanın sonuçları şu şekildedir: Öğretmenlerin mesleki görevlerine yönelik Genel Zaman Kullanımı orta düzeydedir. Öğretmenler mesleki görevlerine yönelik en fazla zamanı: Öğretme ve öğretime hazırlık görevi için en az zamanı ise sosyal etkinlikler ve rehberlik görevi için harcamaktadırlar. Öğretmenler mesleki faaliyetler arasında en az zamanı Öğrenci Kulübü ve Toplum Hizmetine ilişkin çalışmalara (Hazırlıklar, faaliyetleri yapma vb.) en fazla zamanı ise Materyal ve etkinlik kağıtlarını hazırlama, çoğaltma vb. hazırlıklar (BEP olan öğrenciler için yapılan hazırlıklar dahil) için ayırmaktadır. Kadın öğretmenler mesleki görevlerine erkek öğretmenlerden daha fazla zaman ayırmaktadır. Mesleğinin ilk 5 yılında bulunan öğretmenler daha deneyimli öğretmenlere göre öğretme ve öğretime hazırlık görevi ile mesleki gelişim görevi için daha fazla zaman ayırmaktadır. Öğrenci sayısı 1-10 arasında olan öğretmenler mesleki görevlerine, sınıfında daha fazla öğrenci bulunan öğretmenlere göre daha az zaman ayırmaktadır. Eğitim fakültesi dışı bir kurumdan mezun olan öğretmenler, diğer kurumlardan mezun olan öğretmenlere göre ölçme ve değerlendirme, mesleki gelişim, sosyal etkinlikler ve rehberlik ve kurul, komisyon ve toplantılar için daha az zaman ayırmaktadır. Öğretmenler ile yapılan görüşmelerde ortaya çıkan sonuçlar ise; öğretmenlerin yarıdan fazlası, mesleki faaliyetlere gerektiği zamanı ayırdığına inanmamaktadır. Öğretmenlerin mesleki faaliyeti içselleştirip içselleştirmemeleri veya önemseyip önemsememeleri zaman kullanımı etkileyen unsurlardan biri olarak ortaya çıkmıştır. Öğretmenlerin öğretmenlik mesleğini orta düzeyde sevdikleri, tamamen değer verdikleri ve büyük ölçüde tatmin oldukları görülmüştür. Genel olarak ise öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının büyük ölçüde olumlu olduğu ortaya çıkmıştır. Kadın öğretmenler, erkek öğretmenlere göre öğretmenlik mesleğine daha fazla değer vermektedir. Eğitim fakültesi dışı bir kurumdan mezun olan öğretmenlerin, diğer kurumlardan mezun olan öğretmenlere göre öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları daha düşüktür. Öğretmenlerin ders saatleri dışında mesleki görevlerine yönelik zaman kullanımları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasında pozitif yönlü orta düzeyde ilişki bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen bulgulara dayanarak Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülecek çalışmalar için hem de yeni araştırmalar için öneriler ortaya konulmuştur.