Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EMİR TUĞRUL KESKİN
Danışman: MEHMET İBİŞ
Özet:AMAÇ: Akut pankreatit (AP), pankreasın ani başlayan enflamatuvar tablosudur. Akut pankreatit dünya genelinde gastrointestinal sistem kaynaklı acil servis başvuruları ve hastane yatışlarında ön sıralarda yer almaktadır. Bu çalışmamızda akut pankreatit tanısı ile başvuran hastalarda başvuru anında rutin olarak bakılan parametrelerin hastalık şiddeti, komplikasyon gelişimi ve mortalite ile korelasyonunu araştırılması ve çeşitli prognostik indekslerin hastalığın şiddetini predikte etme değerinin incelenmesi amaçlanmıştır. GEREÇ ve YÖNTEM: Eylül 2019-Ocak 2020 tarihleri arasında Gazi Üniversitesi Hastanesi’ne başvuran ve iç hastalıkları servislerinde yatan akut pankreatit tanılı 95 hasta üzerinde yapılmıştır. Tek merkezli ve prospektif olarak dizayn edilen bu çalışmada akut pankreatitte şiddet ve mortaliteyi öngörmede sık kullanılan skorlama sistemleri ile tanı anında ve sonrasında bakılan parametrelerin pankreatit şiddeti ile olan ilişkisi araştırıldı. Ayrıca bu parametrelerin yoğun bakım desteği ihtiyacı ile mortaliteyi öngörebilmekteki etkinlikleri de araştırıldı. BULGULAR: Hastaların yaş ortalaması 56 olup hastaların başvuru anında bakılan BK, nötrofil, lenfosit, AST, kalsiyum, BUN, kreatinin, ürik asit, albümin, prokalsitonin, laktat, CRP ve 48. saatte bakılan BK, nötrofil, lenfosit, kalsiyum, BUN, kreatinin, ürik asit, albümin, laktat ve CRP değerlerinin hafif, orta ve şiddetli AP grupları arasında istatistiksel anlamlı bir şekilde farklı olduğu gösterildi. Ayrıca NLR, PLR ve CRP/Albumin oranlarının tanı anındaki ve 48. saatteki değerlerinin tümünün hafif, orta ve şiddetli AP grupları arasında anlamlı olarak farklı olduğu gösterildi (<0,05). Başvuru anında bakılan CRP, prokalsitonin, ürik asit, kan gazı laktat değerileri ile CRP/albumin oranı şiddetli AP’yi diğer AP gruplarından farklı olduğu gösterildi ve bu parametrelerin her biri için şiddetli AP’yi öngörecek cut-off değerleri; CRP: 96 mg/L, prokalsitonin: 0,80 ng/ml, kan gazı laktat:2,3 mMol/L, ürik asit: 4,45 mg/dl, NLR:11,8, PLR:235,3 ve CRP/albumin oranı: 25,2 olarak hesaplandı. Benzer şekilde 48. saatteki parametreler için şiddetli AP’yi öngörecek cut-off değerleri ise; v CRP: 184,5 mg/L, kan gazı laktat:1,75mMol/L, ürik asit: 6,15 mg/dl, NLR:9,79, PLR:305,4 ve CRP/albumin oranı: 68,3 olarak hesaplandı. Şiddetli akut pankreatitli hastalar ile hafif ve orta AP hastaları arasında anlamlı fark saptanan bu parametrelerin şiddetli AP gelişimini öngörebilmesindeki değerleri regresyon analizi ile değerlendirildi. Tüm parametreler içerisinde tanı anında bakılan laktat değeri ile 48. saatte bakılan BUN değerinin şiddetli AP’yi öngörmekte istatistiksel olarak anlamı olduğu gösterildi ve tanı anındaki laktat değerinin ise en önemli parametre olduğu saptandı (p<0,05). AP hastalarında komplikasyon gelişimini öngörmede ise en değerli parametrenin başvuru anındaki laktat olduğu ayrıca hastanın yaşı, prokalsitonin değeri ve APACHE II skorunun da benzer şekilde anlamlı olduğu gösterilmiştir. AP hastalarında YBÜ yatışı ve mortaliteyi öngörmekte ise sadece 48.saate bakılan BUN değerinin anlamlı olduğu görüldü. Bunun dışındaki diğer tüm parametrelerin YBÜ yatışı ve mortaliteyi öngörmekte yetersiz olduğu gösterildi. SONUÇ: Akut pankreatitte pankreatitin şiddeti ve mortaliteyi predikte etmesi öngörülen parametrelerin değerlendirildiği bu çalışmada; hafif, orta ve şiddetli AP grupları arasında yaş, VKİ, bel çevresi, altta yatan DM, HT, KAH ve KBH varlığı ile istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu gösterilmiştir. Başvuru anında bakılan kan gazı laktat düzeyinin şiddetli AP’yi öngörmede en değerli parametre olduğu ve 48. saatte bakılan BUN düzeyinin de AP şiddetini öngörmede değerli bir diğer parametre olduğu istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptanmıştır. Akut pankreatit hastalarında komplikasyon gelişimini öngörmede başvuru anında ve 48. saatte bakılan tüm parametreler değerlendirildiğinde en değerlisi başvuru anındaki laktat olmakla beraber; yaş, prokalsitonin ve APACHE II skorunun anlamlı olduğu gösterilmiştir. Hastaların başvuru anında ve 48. Saatte bakılan değerleri incelendiğinde sadece 48.saate bakılan BUN değerinin YBÜ yatışını ve mortaliteyi öngörmede anlamlı olduğu görülmüş olup diğer parametreler anlamlı bulunmamıştır.