Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Öğrenci: SARIYYA MAMMADOVA
Danışman: MÜGE AYDOĞDU
Özet:Giriş: Dünyada her yıl milyonlarca hasta sepsisten etkilenir ve bu hastaların 1/4'ü ve hatta daha fazlası ölümle sonuçlanır. Bu hastaların pek çoğu yoğun bakım ünitelerinde (YBÜ) takip edilmektedirler ve erken dönemde prognozlarının tahmin edilmesi monitorizasyon ve tedavi planlarının çizilmesi açısından büyük önem taşır. Amaç: Bu çalışmada, sepsisli medikal yoğun bakım hastalarında, Sepsis Ağırlık Skoru (SSS) ve qSOFA skorlarının diğer kullanılmakta olan YBÜ ve acil servis skorlama sistemleri ile (APACHEII, SOFA, PIRO, MEDS) mortaliteyi tahmin etmedeki etkinlikleri yönünden karşılaştırılması amaçlanmıştır. Ek olarak, sepsiste mortaliteyi etkilediği düşünülen ancak SSS ve qSOFA'da yer almayan diğer faktörlerin (yaş, komorbiditeler gibi) de mortalite tahminindeki rolleri araştırılmıştır. Gereç ve Yöntem: Prospektif, gözlemsel kohort çalışması. 2015- 2016 tarihleri arasında Göğüs Hastalıkları Yoğun Bakım Ünitesinde yatarak izlenen >18 yaş sepsis/septik şoklu hastalar çalışmaya dahil edilmiştir. Hastaların yatışında APACHE II skoru hesaplanmış, sepsis başlangıcında ise SOFA, quick SOFA, SSS, PIRO ve MEDS ve tekrar APACHE II skorları hesaplanmış ve tüm parametreler mortaliteyi öngörme açışından karşılaştırılmıştır. Bütün analizler Statistical Package for Social Sciences (SPSS for Windows 18.0 software; Chicago, IL, USA) ve MedCalc istatistik programları kullanılarak yapılmıştır. Bulgular: Çalışmaya sepsis tanısı ile hospitalize edilen, yaş ortalamaları 68 15 yıl olan, 73'ü erkek olmak üzere toplam 100 hasta alınmıştır. Çalışmaya katılan hastaların genel demografik ve YBÜ özellikleri ve sepsis günü laboratuar değerleri mortaliteye etkileri yönünden karşılaştırılmış ve YBÜ yatış günü, septik şok gelişimi, eritrosit süspansiyon replasmanı yapılması, oligüri, akut mental değişiklik gelişimi, PaO2/FiO2 oranının düşük olması ve tekrar sepsis gelişimi mortalite açısından bağımsız risk faktörleri olarak belirlenmiştir. Mortalite ile APACHE II yatış (p= 0.006, r= 0.27), APACHE II sepsis (p= 0.001, r= 0.346), SOFA (p= 0.030, r= 0.218) , qSOFA (p= 0.001, r= 0.319), MEDS (p= 0.001, r= 0.486), PIRO (p= 0.001, r= 0,516) ve SSS (p= 0.001, r= 0.581) arasında pozitif korelasyon ve istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmuştur. Çoklu regresyon analizinde ise SSS bağımsız mortalite göstergesi olarak belirlenmiştir [p= 0.001; OR: 1.1 (1.05-1.18)]. ROC analiz sonuçlarına göre, skorlama sistemleri içerisinde SSS en iyi performansa sahipken, [EAA=0.847 (p=0.001, %95 GA: 0.769-0.924)], onu sırasıyla SOFA, PIRO ve MEDS takip etmiştir. 2016 rehberine yeni eklenen qSOFA skorunun [EAA=0.673 (p=0.004, %95 GA: 0.568-0.778)] performansı ise istatistiksel olarak anlamlı kabul edilse de diğer skorlara göre daha zayıf bulunmuştur. Sonuç: Yoğun bakım ünitelerinde takip edilen sepsis hastalarında erken dönemde prognoz tahmini yapılmasında "Sepsis Ağırlık Skoru" diğer skorlama sistemlerine göre daha fazla ayırt edici özellik taşımaktadır. Acil servislerde ise çok fazla parametreye sahip olması nedeniyle kullanımı zor olan SSS'na alternatif olarak SOFA, PIRO ve MEDS skorları tercih edilebilir. Tüm bu skorlar, sepsiste prognozun belirlenmesinde başarılı olmalarına rağmen henüz hiçbir skorun ideal skor olduğunu söyleyebilmek mümkün değildir.