Taşıyıcı sistemlerde ağaç metaforu: Frei Otto üzerine bir deneme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Öğrenci: NUR BANU GÜLLE

Danışman: SEMRA ARSLAN SELÇUK

Özet:

Ağacımsı strüktürler ve dallanan yapılaşmalar, doğa esinli strüktürler içinde tasarımcıların dikkatini çeken, ona esin veren ve mimarlık tarihi boyunca sıklıkla karşılaşılan analojik tasarımlar arasındadır. Benzer şeklide ağaçlar, mimari bezeme olarak kullanılan ağaç ve dallanma motiflerinin ötesinde, tasarımcı için strüktürel bir modeldir. Ağaçlar; gövdeleri, dalları ve yaprakları ile yatay ve düşey yükler karşısında yükün nasıl iletildiği ve dengenin kurulduğu konusunda mimarlar ve mühendisler için bir akıl hocası (mentor) niteliğindedir. Bu bağlamda mimarlık tarihi boyunca ağaç analojileriyle, aslında çok derin ve sezgisel olarak gelişmiş bir strüktür bilgisinin edinildiği söylenebilir. Hesaplamalı tasarım teknolojilerinin gelişmesiyle ağaç benzeri yapıların tasarım ve yapımında da önemli gelişmeler olmuştur. Özellikle dallanma sayısı, açıları, uzunlukları ve diğer ilgili parametreler, algoritmalar kullanılarak ifade edilebilmekte ve yine sayısal araçlar yardımı ile en iyi halini almaktadır. Bu tez çalışmasında "ağacımsı yapılaşmaların tarihsel gelişimi ve sınıflandırılması" gerçekleştirilmiş ve tezin kapsamı bu konudaki yenilikçi strüktürlerin öncüsü olan mimar Frei Otto üzerine yoğunlaştırılmıştır. Otto'nun "minimum path" prensibini örneklendirdiği deneysel "ağaçları" örnek çalışma olarak belirlenmiş, yapının ardındaki parametrik tasarım çözümlenerek bir program aracılığı ile yeniden üretilmiştir. Elde edilen modellerin bir sonlu elemanlar analiz programı ile yatay ve düşey yükler altında sınanmasıyla strüktürel etkinlikleri belirlenerek tartışılmıştır. Sonuç olarak, bugünün sayısal teknolojileri ile Otto'nun sezgisel olarak doğal analojilerle kurguladığı ağacımsı yapılaşmaların strüktürel etkinliği test edilebilmiş ve günümüz mimarlarına yol gösterici olabilecek olası potansiyelleri gösterilmiştir.