Yaşlı bireylerde yaşam tatmini ve sosyal destek ilişkisinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Zekeriya Mutlu

Danışman: FATMA ARPACİ

Özet:

Araştırma yaşlı bireylerde yaşam tatmini ve sosyal destek ilişkisinin incelenmesi amacı ile planlanmış ve yürütülmüştür. Çalışmada tarama modeli kullanılmıştır. İstanbul ili Pendik ilçesinde yaşayan İsa Yusuf Alptekin İlköğretim Okulu öğrencisi yakını 400 yaşlı birey araştırmaya alınmıştır. Yaşam tatmini ve sosyal destek ilişkisinin incelenmesinde Pavot ve Diener (1993) tarafından geliştirilen Yaşam Tatmini Ölçeği (The Satisfaction With Life Scale-SWLS) ile Zimet ve arkadaşları (1988) tarafından geliştirlen Eker ve Akar (1995) tarafından ülkemizde geçerlilik ve güvenirlilik çalışması yapılan Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği incelenmesi için (Multidimensional Scale of Perceived Social Support MSPSS) kullanılmıştır. Yaşlı Bireylerin yaşam tatminine, algılanan sosyal desteğine, aileden alınan sosyal desteğine, arkadaşlardan alınan sosyal desteğine, özel bir insandan alınan sosyal desteğine, cinsiyet durumu, medeni durumu, evlilik süresi ve doktor tarafından tanısı konulan hastalığı olma durumu, yaş grubu, dul veya boşanmış olma süresi, eğitim durumu, eşinin eğitim durumu, birlikte yaşadığı birey ve gelirinin yeterli olup olmama durumunun etkisi Man whitney-U testi ve Kruskal Wallis H-Testi ile analiz edilmiştir. Yaşlı bireylerin yaşam tatmini ve algılanan sosyal desteği arasındaki ilişki Korelâsyon Analizi, yaşam tatmini, aileden alınan sosyal destek, arkadaşlardan alınan sosyal destek, özel bir insandan alınan sosyal destekten etkilenme durumunu test etmek için ve yaşam tatmininin algılanan sosyal destekten etkilenme durumunu test etmek için Regresyon Modeli uygulanmıştır. Araştırmaya alınan yaşlı bireylerin % 51.0'i kadın, % 27.8'i 70-74 yaş grubunda, % 26.5'i 65-69 yaş grubundadır. Yaşlı bireylerin % 27'si okuryazar olmayıp, % 58.5'i evlidir. Ailesinin aylık ortalama gelir miktarı 1000 TL ya da daha az olanlar %45.7 oranındadır, % 30.2'sine göre ailesinin aylık gelir miktarının yetersiz, % 22.3'üne göre ailesinin aylık gelir miktarının çok yetersiz olduğu, % 58.8'inin doktor tarafından tanısı konulan bir hastalığının olduğu belirlenmiştir. Yaşlı bireylerin kişisel günlük yaşam aktivitelerinden yeme içmede % 43'ünün, giyinmede %38.5'inin, banyo yapmada % 47.0'ının, ev işi yapmada %53.6'sının, kısmen ya da tamamen bağımlı olduğu bulunmuştur. Yaşlı bireylerin yaşam tatmini algılanan sosyal destek, aileden alınan sosyal destek, arkadaşlardan alınan sosyal destek, özel bir insandan alınan sosyal desteğe cinsiyetin, yaşın, medeni durumun, dul yada boşanmış olma süresinin, evlilik süresinin, eğitim durumunun etkisinin olduğu saptanmıştır. (p<0.005) yaşlı bireylerin algılanan sosyal desteği ile yaşam tatmini arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere yapılan korelasyon analizi sonucunda, % 53.4 düzeyinde pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur (r=0.534; p=0.000<0.05). Yaşlı bireylerin yaşam tatminin algıladıkları sosyal destekten etkilenme durumunu test etmek için yapılan regresyon modeli istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (F=64.170; p=0.000<0.05).