Sürekli Diplomasi Öncesi Osmanlı Devleti'nde Yabancı Elçiler (Elçi Ağırlama Huzura Kabul)


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mustafa Can

Danışman: HAMZA KELEŞ

Özet:

Bu çalışmada Osmanlı Devleti'nde yabancı elçiler, bu elçilerin ağırlanışları ve huzura kabulleri ele alınmıştır. Elçiler bir devletin başka bir devlet nezdindeki gözü, kulağı ve düşünen dimağı olmuşlardır. Bu nedenle elçi kabul eden devletin elçilere olan yaklaşım tarzı, elçi gönderen devletin neyi görmesi, işitmesi ya da düşünmesi isteniyorsa ona göre şekillenmiştir. Çalışma boyunca ilk olarak tarihsel süreçte elçilik geleneği üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda Eski Yunan, Roma, Bizans, İlk Türk devletleri, İslamiyet dönemi ve Türk-İslam devletlerinde elçilik geleneği ele alınmıştır. Sonrasında ise Osmanlı elçilik geleneği hakkında bilgi verilmiş ve arkasından Osmanlı Devleti'nde yabancı elçiler, ağırlanmaları ve huzura kabulleri şeklinde bir sıralama izlenmiştir. Çalışma dönem olarak Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan, sürekli diplomasiye geçişine kadar olan süreyi kapsamaktadır. Bu süreç içerisinde yabancı elçilere karşı yaklaşım tarzı, Osmanlı devlet gelenekleri ve diplomasi anlayışı çerçevesinde şekillenmiştir. Bu yaklaşım tarzı ve elçi kabulleri, Türk devlet gelenekleri, İslam devlet anlayışı ve hâkim olunan topraklardaki devlet mirası çerçevesinde şekillenmiş ve Osmanlı diplomasisinin geçirdiği evrime paralel bir değişim arz etmiştir. Söz konusu dönemde elçilere büyük devlet olma düşüncesine göre davranılmış ve bu düşünce elçi kabullerinin her aşamasına yansımıştır. Bu ise elçilerin ağırlanış ve huzura kabullerinin, Osmanlı Devleti'ni diğer devletlerden ayıran bir özellik taşımasına neden olmuştur. Çalışma sonucunda Osmanlıların devlet gelenekleri ile kendilerine has diplomasi yöntemlerinin yabancı elçilere karşı olan yaklaşım, bu elçilerin ağırlanmaları ve huzura kabulleri bağlamında görülmesi mümkün olmuştur. Ayrıca Osmanlı devlet teşkilatının temellerini oluşturan Türk töresi, İslam devlet anlayışı ve hâkim olunan topraklardaki devlet mirası da, farklı bir sahada tekrar müşahede edilmiştir.