Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Öğrenci: SERKAN KOŞAR
Danışman: NEZAHAT GÜÇLÜ
Özet:Bu araştırmanın amacı Türkiye'de ilköğretimin mevcut durum analizini yaparak, çağ nüfusunun değişimi, gelecekteki sorun alanları, alternatif politika önerileri ve ilköğretimde kalitenin geliştirilmesi sürecinde olası gelecek senaryolarının belirlenmesidir. Çalışmada bu amaçlar doğrultusunda nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve olgubilim (fenomenoloji) deseni benimsenmiştir. Katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemi ve buna bağlı olarak maksimum çeşitlilik ve ölçüt örnekleme teknikleri kullanılmıştır. Araştırmanın verileri araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış bir görüşme formu ile toplanmıştır. Bu görüşme formunda açık uçlu ve sondalarla desteklenmiş toplam sekiz soru bulunmaktadır. Görüşmeler önceden alınan randevulara göre yapılmış ve her bir görüşme deşifre edilerek metin dosyası haline getirilmiştir. Elde edilen veriler temalara göre gruplandırılmış, verilerin analizinde betimsel analiz ve içerik analizi birlikte kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler nüfus ve kalite boyutlarında incelenmiştir. İlköğretim çağ nüfusundaki gelişmeler nicelik, nitelik, fırsat ve sorunlar bağlamında ele alınarak sağlıklı bir nüfus yapısının eğitim ve toplumsal kalkınma üzerindeki yansımaları da analiz edilmiştir. Araştırmanın sonuçları katılımcıların çoğunlukla Türkiye'de 2023-2050 döneminde ilköğretim çağ nüfusunun azalacağı yönünde görüş belirttiklerini göstermektedir. Okullarda öğrencilerin sayıca azalması ya da artması, dolaylı olarak öğretmen sayısı ve okulların fiziki kapasitesi gibi pek çok değişkeni de etkileyebilecek bir unsur olarak değerlendirilmektedir. İlköğretimde kalitenin geliştirilmesi sürecinde girdi boyutu fiziki kapasite, insan kaynakları veya öğretmen niteliği, öğrenci başına harcama ve bilgisayar sayısı; süreç boyutu öğrenme süresi, öğrenci izleme ve değerlendirme yöntemleri, eğitim sisteminin etkililiği ve ailelerin katılımı ve çıktı boyutu ise öğrencilerde kazandırılması beklenen değer, tutum değişiklikleri ve yaşam becerilerinin önemi, akademik başarının ölçülmesi ve sınavlar ile okul terki sorunu temel alanlarında yoğunlaşmıştır. Araştırmanın bulguları, gelecekte ilköğretimin niteliğini belirleyecek temel faktörün öğretmen niteliği olacağını göstermiştir. Araştırmada, MEB'in ilgili birimlerinin ciddi bir planlama yaparak eğitime ve eğitimin geleceğine ilişkin öngörüleri iyi yorumlaması gerektiği önerisinde bulunulmuştur. Nitelikli bir öğretmen yetiştirme sisteminin oluşturulması amacıyla YÖK ve MEB işbirliğinin geliştirilmesi gerekmektedir. Sonuç olarak, ilköğretimde kalitenin artırılmasına yönelik Türkiye'nin kendi özellik ve koşullarına odaklı özgün bir model tasarlaması gerektiği söylenebilir.