Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2008
Öğrenci: BERKER KURT
Danışman: GIYASETTİN AYTAŞ
Özet:Bu araştırmada, çocuk edebiyatı açısından uygun olduğu varsayılan metinler ve böyle bir varsayımdan uzak metinlerin dinleme becerisine olumlu ya da olumsuz etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla öncelikle çocuk edebiyatına uygun olan metinler ile mevcut Türkçe ders kitaplarında yer alan ve çocuk edebiyatına uygunluk koşulları taşımadığı varsayılan eserler belirlenmiştir. Daha sonra bu eserler aracılığıyla araştırma örneklemine dâhil edilen okullardaki altıncı sınıf öğrencilerine Türkçe derslerinde dinleme uygulamaları yapılmıştır. Araştırmaya Ankara ilindeki 11 ilköğretim okulunun altıncı sınıflarında öğrenim görmekte olan 408 öğrenci katılmıştır. Bu öğrencilerden 207'si deney grubunda 201'i kontrol grubunda yer almıştır. Deney grubundaki öğrencilere dinleme eğitimi, çocuk edebiyatı ölçütlerine uygun eserlerle verilirken, kontrol grubundaki öğrencilere mevcut metinlerle işlenmiştir. İki hafta süren eğitim çalışmalarından sonra öğrencilerin dinleme becerilerindeki değişimi belirlemeye yönelik olarak hazırlanan dinleme anlama soruları, deney ve kontrol gruplarındaki öğrencilere son test olarak uygulanmıştır. Araştırma kapsamında toplanan verilerin analizinde Microsoft Office Excel 2007 ve SPSS 15.00 (Statistic Package For Social Science) programları kullanılmıştır. Verilerin analizde yüzde, frekans (sıklık), aritmetik ortalama, t-testi, kay kare testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) istatistiksel teknikleri kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, deney ve kontrol grubunun deney sonrası son test toplam başarı puanları arasında anlamlı bir farkın olduğu görülmüştür. Deney grubu öğrencilerinin dinleme puanı (78.77) kontrol grubundaki öğrencilerin dinleme puanından (37.80) daha yüksektir. Deney grubuna verilen uygun edebî metinlerle dinleme eğitimi bu gruptaki öğrencilerin başarılarını, kontrol grubundaki öğrencilerin başarılarından anlamlı derecede farklılaştırmıştır. Öğrencilerin dinleme başarılarında gözlenen bu farklılığın dinleme eğitiminde kullanılan eserlerden kaynaklandığı söylenebilir. Bu sonuç, uygun edebî metinlerin uygun olmayan edebî metinlere göre öğrencilerin dinleme becerisini daha yüksek düzeyde geliştirdiğini ortaya koymaktadır. Araştırmada ulaşılan önemli bir diğer sonuç, il merkezlerindeki okullardaki öğrencilerin dinleme puanlarının ilçe ve köy okullarındaki öğrencilerden anlamlı düzeyde daha yüksek olmasıdır. Okulun bulunduğu yerleşim yerinin öğrencilerin dinleme becerilerinin gelişiminde önemli bir değişken olduğu görülmektedir. Araştırma sonucunda, öğrencilerin en iyi öğrenme şeklinin dinleme olduğu, bunun okumadan da yüksek bir oranda ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin dinlemede karşılaştığı en önemli sorunlar ise öğrencinin dikkatinin dağılması, öğretmenlerin çok hızlı konuşması ve tekdüze bir ses tonu ile konuşmasıdır. Araştırma sonuçları, dinleme becerisinin gelişiminde kullanılan eserlerin çocuk edebiyatı ölçütlerine uygun olmasının önemini ortaya çıkarmasının yanı sıra dinlemenin çocuklarda en önemli öğrenme yollarından biri olduğunu da ortaya koymaktadır. Diğer yandan öğretmenlerin dinlemeye dayalı dersleri öğrencilerin gereksinimlerine göre düzenleme düzeyinin yetersiz olduğu görülmektedir. Ayrıca araştırmaya katılan öğretmenlerin yarısının çocuk edebiyatı dersi veya çocuk edebiyatı ile ilgili bir hizmet içi eğitim almadıkları ortaya çıkmıştır. Çocukların temel dinleme becerilerinin gelişiminde olumlu etkisi ortaya çıkmış olan çocuk edebiyatı ölçütlerine uygun eserleri çocuk edebiyatı ile ilgili herhangi bir eğitim almamış öğretmenlerin seçmesi oldukça zordur. Bu bağlamda bütün Türkçe dersi öğretmenlerinin zorunlu ders olarak çocuk edebiyatı dersini almalarının gerekli olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır.