Farklı tür okullarda edebiyat öğretiminde aynı ders kitabının okutulmasına yönelik öğretmen görüşleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Öğrenci: ZERRİN SEVER

Danışman: ALİ YAKICI

Özet:

Eğitim- öğretimde dersi destekleyen ders kitaplarının kullanılması, dersin kazanımlarına ulaşılması açısından son derece önemlidir. Türkiye'de okul türlerine bakılmaksızın tüm derslerde olduğu gibi Türk Edebiyatı derslerinde de Milli Eğitim Bakanlığının (MEB) okullara gönderdiği ders kitabı üzerinden öğretim yapılması istenmektedir. Edebiyat öğretiminde mevcut ders kitaplarının farklı okul türlerinde öğrenim gören öğrencilerin düzeylerine uygunluğunu değerlendirmek, farklı tür okullarda edebiyat öğretiminde aynı ders kitabının kullanımı konusunda öğretmen görüşlerini almak ve edebiyat derslerinde ders kitabının önemine ve hazırlanma aşamasındaki hususlara dikkat çekmek amacıyla bu çalışma yapılmıştır. Ayrıca yapılan çalışmayla yeni hazırlanacak ya da hazırlanmakta olan ders kitapları ve öğretim programlarına da veri sağlanmaya çalışılmıştır. Çalışma verilerini toplamak için anket hazırlanmış, hazırlanma aşamasında beş uzman görüşü alınmıştır. Anket formları farklı türlerdeki 12 ortaöğretim kurumunda görev yapan 86 edebiyat öğretmenine uygulanmış, Türk edebiyatı derslerinde ders kitabının kullanılma sıklığı, ders kitabı dışında ek materyale ihtiyaç duyma sıklığı, Türk edebiyatı derslerinde en çok kullanılan ders materyalleri ile ilgili maddelerle beraber değişimleri görebilmek için çapraz tablolar oluşturulmuştur. Verilerin analizinde SPSS- 16 İstatistik Programı kullanılmıştır. Sonuçlar tablolar halinde verilmiş, elde edilen sonuçlar niteliksel olarak yorumlanmaya çalışılmıştır. Araştırmanın sonucunda genel olarak farklı tür ortaöğretim kurumlarında şu anda okutulmakta olan edebiyat öğretimine yönelik ders kitaplarının okul düzeyleri ve öğrenci hazırbulunuşlukları dikkate alınarak hazırlanmadığı, okutulan kitapların içerik, şekil, dil ve anlatım özelliklerinin bazı tür okullarda öğrenim gören öğrencilerin seviyelerinin çok üstünde olduğu, farklı okul türlerinde aynı ders kitabının okutulmasının eşitlik ilkesine aykırı bir durum oluşturduğu öğretmen görüşlerine dayanarak belirlenmiştir. Böylelikle okul türlerinin öğrenci yetiştirmedeki amaçlarına ve öğrencilerin düzeylerine uygun olarak ders kitaplarının yeniden gözden geçirilmesi gerektiği düşünülmektedir. Ayrıca en azından düşük puanla öğrenci alan meslek liseleri ve bazı Anadolu imam hatip liseleri ile sınav puanı ve özel yetenek sınavının sonucuna göre öğrenci alan spor liseleri, güzel sanatlar liselerinde okutulan kitapların; yüksek puanla öğrenci alan fen liseleri, sosyal bilimler liseleri ve Anadolu liselerinde okutulan kitaplarla aynı olmaması gerektiği elde edilen somut veriler arasındadır. Veriler ve verilerden edinilen sonuçlar MEB'in tüm okul türlerinde aynı ders kitabının okutulmasına yönelik uygulamasının yeniden gözden geçirilmesi yönünde olup edebiyat derslerinde okutulan kitapların içeriğinin ve görselliğinin öğrenciye uygun hale getirilmesinin öğrencinin zihinsel gelişimine olumlu katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Belirlenen bu durumdan hareketle araştırmanın sonuçları ortaya çıktıktan sonra çalışmanın sonunda eğitim-öğretimin birinci derecede paydaşları olan Türk edebiyatı, dil ve anlatım, Türk dili ve edebiyatı programlarına, ders kitabı hazırlayanlara, tüm öğretmenlere bu alanda ya da başka alanlarda araştırma yapacaklara yönelik önerilere de yer verilmiştir.