Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: FAHRETTİN ATAR
Danışman: Adem Kurt
Özet:
Bu tez çalışmasında Fe2xNixSi7Cr1Mo2B(6-19) (%at.) kompozisyonuna sahip beş farklı alaşım
tozları yüksek enerjili bilyeli öğütücü kullanılarak bir sıvı hidrokarbon ortamında(aşırı
ısınma ve oksitlenmeyi engellemek amacıyla) mekanik alaşımlama yoluyla üretilmiştir.
Öğütme süresi ve bilye-toz oranının belirlenmesi için farklı öğütme sürelerinde (5, 10, 15,
20, 40, 60, 100) ön çalışma yapılmış ve optimum 20 saat öğütme süresi ile 10:1 bilye-toz
oranı seçilmiştir. Toz-bilye oranı ve mekanik alaşımlama süresi, X-ışını kırınım desenleri
yardımıyla alaşım oluşturma eğilimleri, kristalin amorf faz geçişleri ve yeniden kristalleşme
davranışları incelenerek tespit edilmiştir. Üretilen tozların elementel dağılımı, tane boyutları
ve morfolojik özellikleri taramalı elektron mikroskopuyla bütünleşmiş enerji dağılımlı
spektroskopi yöntemi kullanılarak yapılmıştır. Camsı geçiş sıcaklığı, amorf-kristalin faz
geçişi, faz dönüşümleri, ergime-katılaşma noktası gibi termodinamik davranışlar
diferansiyel taramalı kalorimetre ve ısıl gravimetrik yöntem yardımıyla koruyucu atmosfer
altında incelenmiştir. Alaşım tozların yüzey oksidasyonu ve karbonizasyonu X-ışını foto
elektron spektroskopisiyle değerlendirilmiştir. İndüktif eşleşmiş plazma-optik
spektrometresi ile alaşım kompozisyonu ve O, N, C gibi safsızlıkların varlıkları XPS’e
ilaveten ortaya konmuştur. Son olarak değişen bor oranları ile sentezlenen tozların manyetik
karakterizasyonu titreşimli örnek manyometresi (VSM) yardımıyla oda sıcaklığında
gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalar sonucunda üretilen yumuşak manyetik alaşım
kompozisyonlarının amorf/nanokristalin oranının 3/2, camsı geçiş sıcaklığının yaklaşık
olarak 250 °C, doyum manyetizasyon (Ms) değerlerinin 75-120, zorlayıcılık (Hc)
değerlerinin ise 1-95 Oe arasında olduğu tespit edilmiştir. Yapılan XPS, DSC ve ICP-OES
analizlerinden elde edilen sonuçlar ışığında numunelerin dışının yalıtkan oksit tabakasıyla
kaplı olduğu, içinin ise iletken olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, yüksek oranda
yumuşak manyetik özellik gösteren dışı yalıtkan içi iletken, %60 amorf, %40 nanokristalin
faz içeren alaşım tozları değişen bor oranlarında hazırlanmıştır.