Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Gökçe TANER
Danışman: ZEKİ AYTAÇ
Özet:Bitkilerde ikincil metabolitler olarak bilinen doğal bileşiklerin, oksidatif stres tarafından indüklenen genetik hasara karşı koruyucu etkileri olduğu birçok çalışmada gösterilmektedir. Bitkilerden elde edilen özellikle fenolik yapıdaki kimyasal maddeler antioksidan özellikleri nedeniyle reaktif oksijen bileşiklerini inaktive ederek radikal hasarının önlenmesinde ve tedavisinde önemli rol oynamaktadırlar. Ancak günümüzde bitkisel ürünlerin birçoğunun yapı ve etkinlikleri tam olarak aydınlatılmamıştır ve birçok bitkisel antioksidan maddenin toksisitelerine ve insan sağlığına olası risklerine ilişkin yeterli bilgi bulunmamaktadır. Bu tez çalışmasında, doğal ürünlerde bulunan fenolik bileşiklerden piknogenol, resveratrol, rosmarinik asit, vanilik asit ve sinnamik asidin sitotoksik, genotoksik ve antigenotoksik etkilerinin araştırılması hedeflenmiştir. Tez çalışması kapsamında fenolik bileşiklerin troloks eşdeğer antioksidan kapasite tayini (TEAK) ile antioksidan özellikleri ve çin hamsteri ovaryum hücrelerinde (CHO) nötral kırmızı alım yöntemi (NKA) ile olası sitotoksik etkileri belirlenmiş, ayrıca sitotoksik etki göstermeyen konsantrasyonlarda hem genotoksik etkileri hem de oksidatif hasara neden olan ve genotoksik etki potansiyeli bilinen hidrojen peroksite (H2O2) karşı antigenotoksik etkileri insan lenfosit hücrelerinde tek hücre jel elektroforez (Comet) ve mikroçekirdek (MÇ) yöntemleri ile değerlendirilmiştir. Bu bileşiklerden piknogenol, resveratrol ve rosmarinik asidin düşük konsantrasyonlarda sitotoksik ve genotoksik etkileri olmadığı ancak yüksek konsantrasyonlarda sitotoksik ve genotoksik etkili olabildikleri gösterilmiştir. Vanilik ve sinnamik asit ise araştırılan konsantrasyonlarda sitotoksik ve genotoksik etkiye neden olmamıştır. Diğer yandan araştırılan fenolik bileşiklerin hepsinin primer DNA hasarına ve MÇ oluşumuna neden olan H2O2'nin oluşturduğu DNA hasarını azaltıcı etkileri olduğu belirlenmiştir.