Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Öğrenci: GÜVEN KESKİN
Danışman: İSMET ÇETİN
Özet:Toplumlar, kültürel kodlarını anlatılarda yaşatırlar. Kolektif yaratılardan mit, masal, destan, hikâye gibi anlatılar toplumsal belleğin saklandığı kültür unsurlarıdır. Uluslar, asırlar boyu hafızasından silinmeyecek önemde gördüğü olayları bu anlatılarla yaşatırlar. Anlatılar içinde destanlar, bir taraftan o toplumun evren tasavvurunun izlerini taşırken bir taraftan da tarihî hatıralarının izlerini korurlar. Toplum adına ortaya çıkan ve toplumun bütün meziyetlerini temsil kudretine sahip destan kahramanları, toplumun lideridir. Toplum bu tipi idealize ederek gelecek kuşaklara da rol model göstermek üzere seçmiştir. Dolayısıyla destan kahramanının içinden yetiştiği kültürü temsil etme yetkisi vardır. Çalışmamızın problem durumu kahramanın, kültürünü temsil yetkisini elinde bulundurmasının sebeplerinin araştırılmasıdır. Toplumun, bireylerin davranışlarını değerlendirirken kullandığı ölçüt değerlerdir. Bu değerler aynı zamanda kültürün eylem ve söylemlerde kendini gösteren yapıtaşlarıdır. Çalışmamızın konusunu oluşturan durum destan kahramanının toplumsal değerleri en iyi şekilde üzerinde taşıması ve bu yolla kültürü temsil yetkisini elinde bulundurmasıdır. Bu şahıs kahraman olduğu için değerleri yansıtmaz, toplumsal değerleri en iyi şekilde yansıtabildiği için destan kahramanı olmuştur. Zira Türk destan kahramanlarının kut sahibi olmaları da bunu gerektirir. O, Tanrı tarafından kutlu kılındığı için zaferler elde eder ve bu yüzden toplumun izinden gittiği bir lider olur. O halde kahraman için toplumun, değerlerine uygunluğu yönünden seçtiği kişi dememiz gerekir. Çalışma evreni olarak Türk Dil Kurumu Yayınları tarafından Türk Dünyası Destanlarının Tespiti, Türkiye Türkçesine Aktarılması ve Yayımlanması Projesi kapsamında metinleri verilen Kazak Destan dairesinden Akböpe Savıtbek, Barak Batır, Alpamıs, Kambar Batır, Dürligüv, Karaşaş Kız, Makpal Segiz; Kırgız Destan dairesinden ise Kurmanbek, Seyitbek, Canış Bayış destanları belirlenmiş ve ilgili destanlar eğitim, değerler ve değerler aktarımı yönlerinden incelenmiş, toplumun değerleri birer ölçüt olarak kullanarak bireyleri nasıl incelediği ve kahramanı nasıl seçtiği anlaşılmaya çalışılmıştır.