Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, HEMŞİRELİK ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: TUBA ARPACİ
Danışman: Naime Altay
Özet:
Bu araştırma çocukluk çağı lösemilerinden sağ kalan adölesanlara yönelik sağlığın geliştirilmesi modeline dayalı teknoloji temelli psikososyal danışmanlık ve eğitim programının etkinliğinin değerlendirilmesi amacıyla, randomize kontrollü olarak yürütülmüştür. Araştırma LÖSANTE Çocuk ve Yetişkin Hastanesi Çocuk Hematoloji ve Çocuk Onkoloji Geç Etki Polikliniği ve Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hematoloji ve Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi Lösemi Polikliniğinde Ocak 2018 – Eylül 2019 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmaya 12-18 yaş arası, tedavinin bitiminden itibaren en az 2 yıl geçmiş, ve bilgisayar ve cep telefonu kullanabilen sağ kalan adölesanlar dahil edilmiştir (Girişim grubu [n = 24], Kontrol Grubu [n = 31]). Adölesanların girişim ve kontrol grubuna atamaları yapılarak girişim grubu psikososyal danışmanlık ve eğitim programına alınmış, kontrol grubunun ise rutin izlemlerine devam edilmiştir. Verilerin toplanmasında “Adölesanlar ve Ebeveynlere Yönelik Tanıtıcı Özellikler Formu”, “Çocuklar için Öz-yeterlik Ölçeği”, “Çocuklar için Yaşam Kalitesi Ölçeği (Çocuk ve Ergen Formları)”, “Ergenler İçin Başa Çıkma Ölçeği (EBÇÖ)” ve “Teknoloji Temelli Danışmanlık ve Eğitim Programının Etkinliğini Değerlendirme Formu” kullanılmıştır. Girişim ve kontrol gruplarına formlar araştırmanın başında, program tamamlandığında, programın tamamlanmasını takip eden birinci ayda ve üçüncü ayda olmak üzere 4 kez uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde t testi, Ki-Kare testi, Friedman testi, Wilcoxon işaretli sıralar testi ve Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. Program sonrası son izlemde girişim grubunun yaşam kalitesi toplam ve psikososyal alt boyut puanlarının kontrol grubundan anlamlı ölçüde yüksek olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Girişim grubunun duygusal öz-yeterlik alt boyut puanı son izlemde kontrol grubundan yüksek bulunmuştur (p<0,05). Girişim grubunda son izlemde kontrol grubuna göre aktif başa çıkma puanları yüksek, kaçınan başa çıkma puanları ise düşük bulunmuştur (p<0,05). Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda teknoloji temelli psikososyal danışmanlık programının yaşam kalitesi, duygusal öz-yeterlik ve aktif başa çıkmayı olumlu etkilediği belirlenmiştir. Sağ kalan adölesanlara yönelik teknoloji temelli programların geliştirilmesi ve izlemlere entegre edilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Çocukluk çağı lösemileri, sağkalım, adölesan, psikososyal danışmanlık, teknoloji, sağlığın geliştirilmesi modeli, hemşirelik