İran, Zencan/Sultaniye şehrindeki İlhanlı dönemi mimarisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Öğrenci: MAHDİYEH SADEGHNEZHAD

Danışman: CEMİLE NAKIŞ KARAMAĞARALI

Özet:

İran ve Türkiye iki komşu ülke olarak ortak bir tarih ve kültürel mirasi paylaşmaktalardır. Bu ortak mirasın en önemli belirteçlerinden, İlhanlı İmparatorluğu döneminde her iki ülkede de yapılan ortak mimari yapılarıdır. İran'da Selçuklu İmparatorluğunun sona ermesi ile Selçuklu mimarisi Anadolu'da devam etmiştir ve böylece Anadolu'daki mimari eserlerde Azerbaycan mimarlarının katkısı yadsınamaz bir gerçektir. Buna ek olarak, her iki ülkede Moğol istilasına uğramış ve İlhanlı İmparatorluğu idaresi altında yaşamışlardır. Dolaysıyla, mimari ortaklık açısından İlhanlı döneminin mimari kültürü çok önemlidir. Ancak, 1564 yılında Şah İsmail ile Yavuz Sultan Selim arasındaki savaş ve 1639 yılından sonraki Kasrı Şirin antlaşması sonucunda, iki ülke arasındaki mimari etkileşim giderek azalmaya başladı. İpek Yolunun önemini kaybetmesi nedeniyle bu etkileşim daha da azaldı. Günümüzde Selçuklu ve İlhanlı dönemine ait inşaat ve yapılar her iki ülkede hala mevcudiyetini korumaktadır.. Sultaniye kompleksi olarak bilinen İlhanlı mimari bunlara bir örnektir. Her iki ülkede de Sultaniye kompleksi hakkında bilimsel araştırma ve yorumlar yürütülmesine rağmen, bu eserlerin daha önce derli toplu bir şekilde incelenmemesi ve literatürlerde görülmemesi bizi bu yolda azimli kılmıştır.