Tip 1 diabetes mellituslu çocuklarda işitsel uyarılmış potansiyeller (P300) ve stroop testiyle bilişsel fonksiyonların incelenmesi


Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖZGÜR ERDOĞAN

Danışman: ERCAN DEMİR

Özet:

Tip 1 DM (Diabetes Mellitus), çocuklarda endokrin ve metabolik sorunlara ek olarak bilişsel fonksiyon bozukluklarına da yol açabilmektedir. Bilişsel fonksiyonlardaki bozulmaları erken dönemde ortaya çıkarabilen en duyarlı yöntem, olaya ilişkin potansiyellerden P300 testidir. Stroop testi, dikkati değerlendirmede altın standart olarak kabul edilen bir nöropsikolojik testtir. Bu çalışmada, tip 1 DM’li çocuklarda; seçici dikkat, işitsel ayrımsama ve kısa süreli hafıza gibi bilişsel fonksiyon bozukluklarının P300 ile Stroop testi birlikte kullanılarak değerlendirilmesi planlanmıştır. Literatürde, Tip1 DM’li çocuklarda P300 ile Stroop testinin beraberce kullanıldığı benzer bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmada kırk tip 1 DM’li çocuk ve yirmi sağlıklı çocuk P300 ve Stroop TBAG testleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Tip 1 DM’li çocuklar, bilişsel fonksiyonlar üzerinde etkileri olan; hem tip 1 DM ile ilişkili faktörlerden glisemik kontrol, tip 1 DM tanısı konulan yaş, tip 1 DM’nin izlem süresi, ailede diyabet öyküsü hem de tip 1 DM’nin komplikasyonlarından ketoasidoz, hipoglisemik atak, konvulziyonlar dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Tip 1 DM’li çocukların kontrol grubuna göre; P300 latansları daha uzun ve amplitüdleri daha düşük saptandı. Tip 1 DM’li çocuklarda, Stroop TBAG testinin dikkati değerlendirmede en duyarlı kısmı olan 5.bölümünü tamamlama süreleri 120 kontrol grubuna göre daha uzun bulundu. Tip 1 DM’li çocuklarda P300 latans ölçümlerinin uzun oluşu dikkat, işitsel ayrımsama ve kısa süreli hafızadaki; P300 amplitüd ölçümlerinin düşük oluşu da dikkati toplayıp odaklanmadaki bozukluğa bağlı gelişebilir. Tip 1 DM’li çocuklarda Stroop TBAG testinin 5.bölümünü tamamlama sürelerinin uzun oluşu seçici dikkatin ve bozucu uyaranlara karşı verilen yanıtın bozulmasına bağlı gelişebilir. Çalışmamızda; beş yaşından önce tip 1 DM tanısı konulması, tip 1 DM’nin izlem süresinin uzaması, kötü glisemik kontrol ve artmış ketoasidoz ataklarının tip 1 DM’li çocuklarda bilişsel fonksiyonları olumsuz etkilediği belirlendi.