Ortaokul Matematik Ders Kitaplarında Şekil Ve Kavram Bilgisi Kullanımı

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Matematik Ve Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mehmet AydoğmuĢ

Danışman: Cengiz Çınar

Özet:

Geometrik Ģekillerin kavram ve Ģekil özelliklerini bir arada göstermesi, geometrik muhakeme sürecini etkileyeceğinden dolayı irdelenmesi gereken bir durumdur. Ders kitaplarında bulunan geometrik Ģekil içeren soru ve etkinliklerdeki Ģekil ve kavram etkileĢimleri öğrencinin geometrik muhakeme sürecini etkileyici unsurlardan biri olabilir. Bireylerdeki geometrik muhakemenin geliĢtirilmesi üzerine birçok teori ortaya atılmıĢ iken, bu teorilerden birisi de biliĢsel olarak ele alınan Fischbein’in (1993) Şekilsel Kavram Kuramı’dır. Bu çalıĢmada ortaokul matematik ders kitaplarının Şekilsel Kavram Kuramı çerçevesinde incelenmesi amaçlanmıĢtır. Bu amaç doğrultusunda Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ders kitabı olarak kabul edilen 10 matematik kitabında yer alan sorular ve etkinlikler incelenmiĢtir. ÇalıĢmada nitel araĢtırma yöntemlerinden durum çalıĢması ve doküman incelemesi tekniği kullanılmıĢtır. Ortaokul matematik ders kitaplarına yani veri kaynaklarına EBA üzerinden 2020 yılında eriĢim sağlanmıĢtır. Veri toplama aracı olarak araĢtırmacı tarafından ġekilsel Kavram Kuramı çerçevesinde hazırlanan Ģekil ve kavram

etkileĢimini değerlendirme rubriği kullanılmıĢtır. Rubrikte belirtilen özelliklere göre maddeler önceden belirlenen temalarla eĢleĢtirilmiĢtir. Verilerin analizi, araĢtırmacı ve bir matematik eğitimi doktoralı uzman tarafından bağımsız Ģekilde yapılmıĢtır. ÇalıĢmada elde edilen bulgulara göre kitaplarda bulunan etkinliklerin baskın Ģekilde kavram ağırlıklı oldukları, soruların ise kavram ve Ģekil ağırlıkları arasında dengede oldukları görülmüĢtür. ÇalıĢmanın analizinde uzman ile araĢtırmacının bulguları ortaya konulmuĢ ve aralarındaki uyum katsayısı %92 olarak hesaplanmıĢtır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiĢtir. Sonuç olarak ders kitaplarında yer alan sorular ve etkinliklerde kavram ağırlığının olmasından dolayı ortaokul matematik ders kitaplarında Ģekil ve kavram etkileĢiminin var olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler: geometrik muhakeme, Ģekil, kavram, Ģekilsel kavram, matematik ders kitab