Okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan fen eğitiminin içeriği konusunda öğretmen görüşlerinin incelenmesi

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Öğrenci: HATİCE DAĞLI

Danışman: HACER ELİF DAĞLIOĞLU

Özet:

Bu araştırmada, okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan fen eğitiminin içeriği konusunda öğretmen görüşlerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Bununla birlikte okul öncesi fen eğitimi uygulamaları konusunda mevcut durum belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada nitel ve nicel yöntemlerin bir arada kullanıldığı karma desen kullanılmıştır. Bu modele uygun olarak nitel araştırma türlerinden durum çalışması, nicel araştırma türlerinden tarama araştırması, yapılarak hem nitel hem de nicel veriler toplanmıştır. Araştırmanın evrenini 2011-2012 eğitim yılında Sivas il merkezinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı ilköğretim anasınıfı ve anaokulları ile SHÇEK'e bağlı gündüz bakımevlerinde 36-72 aylık çocuklarla çalışan öğretmenler oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemini İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve Sivas Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü'nden elde edilen veriler doğrultusunda basit rastgele örnekleme göre, %95 güvenirlik ve %8 duyarlılıkla toplam 150 kişi oluşturmuştur. Araştırmanın amacına ulaşabilmek için Okul Öncesi Fen Eğitiminin İçeriğine İlişkin Öğretmen Görüşleri Görüşme Formu' ve Sınıf İçi Malzeme Kontrol Listesi' geliştirilmiştir. Bu formların geçerlilik ve güvenirlik çalışmaları uzman görüşleri alınarak ve ön uygulama yapılarak değerlendirilmiştir. Toplanan verilerin içerik analizi araştırmacı tarafından yapılmış ve elde edilen veriler SPSS 20.0 paket programı ile değerlendirilmiştir. Verilere ilişkin öncelikle betimsel istatistikler yapılmış; maddelerin frekans ve yüzde değerleri hesaplanmıştır. Değişkenler arasında fark olup olmadığının belirlenmesi amacıyla ikiden fazla grup karşılaştırmalarında Kruskal Wallis H Testi kullanılmıştır. Öğretmenlerin fen eğitimine ilişkin görüşleri incelendiğinde mezun olunan okul türü, hizmet yılı çalıştıkları yaş grupları ve eğitimleri sırasında fen eğitimi ile ilgili ders alma durumları ve çalıştıkları okul türü ile öğretmenlerin yeterlilikleri, fen eğitiminde yer verilebilecek konu/kavramlar hakkındaki görüşleri, sınıf içinde bulundurdukları malzeme durumları ölçülmüştür. Ayrıca fen etkinlikleri sırasında yaşadıkları problemler tespit edilmiş ve okul öncesi fen eğitimi standartları' hakkındaki öğretmen görüşleri belirlenmiştir. Öğretmenlerin mezun olunan okul türü, hizmet yılı çalıştıkları yaş grupları, eğitimleri sırasında fen eğitimi konulu ders alma durumları ve çalıştıkları okul türü ile öğretmenlerin yeterlilikleri ve fen eğitiminde yer verilebilecek konu/kavramlar hakkındaki görüşleri arasında anlamlı farklılıklar olmadığı görülmüştür. Öğretmenlerin görüş ve uygulamalarının benzerlik gösterdiği; sınıf içi uygulamalarında benzer yöntem-tekniklere, bilimsel süreç becerilerine ve konu/kavramlara yer verdikleri belirlenmiştir. Öğretmenlerin fen etkinliği kapsamında en düşük oranda koleksiyon ve albümlere yer verdikleri; kullandıkları yöntem tekniklerin deney ve düz anlatımda yoğunlaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğretmenlerin en çok gece-gündüz, Ay-Güneş, hava olayları, bitkiler, hayvanlar, canlı ve cansız varlıklar, ses ve ışık konu/kavramlarına yer verilmesi gerektiğini düşündükleri ve en çok bu konu/ kavramlara yer verdikleri; 10 yıl ve üzeri hizmet yılına sahip öğretmenlerin birkaç konu/kavramda farklılıklar oluşturduğu görülmüştür. Bilimsel süreç becerilerinden gözlem yapma ve deney yapma süreç becerisi başta olmak üzere büyük çoğunluğunun bütün bilimsel süreç becerilerine yer verilmesi gerektiğini belirttikleri ve bu süreç becerilerini kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenler fen eğitimiyle ilgili materyal ve kaynaklar konusunda problemler yaşadıklarını, malzeme ve kaynakların okul öncesi fen eğitimi konusunda yetersiz kaldığını belirtmişlerdir. Öğretmenlerin 78.9'u fen eğitimi standartlarının olması konusunda olumlu görüş bildirmişlerdir. Ayrıca eğitim programında fen eğitimi içerik standartlarının' yer almasının çocukların yaş ve gelişim özelliklerine uygun etkinliklerin planlanmasını ve fen eğitimin kademeli olarak ilerlemesini sağlayarak çocuklara farklı konu/kavramlarla ilgili öğrenme yaşantıları oluşturacağını belirtmişlerdir.