Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İsmail Emre Arslan
Danışman: GÖKSUN AYVAZ
Özet:Tip 2 Diabetes Mellitus yıllar ilerledikçe tüm dünya üzerindeki daha çok kişiyi etkileyen, patofizyolojisinde genetik ve çevresel faktörlerin birlikte rol oynadıkları önemli bir metabolik hastalıktır. İnsan Genom Haritasının çıkarılması için çalışmalar ilerledikçe son 10 yılda hız kazanan genetik çalışmalar Tip 2 Diyabet genetiğinde de ilerleme göstermemizi sağlamıştır. Bu bağlamda Tip 2 Diyabetle ilişkisi gösterilen ilk gen olan Calpain-10 çalışmalar arasında önemli bir noktadır. Calpain-10 geninin son ürünü olan Calpain-10 proteini bir sistein proteazdır. Calpain-10'un GLUT-4 aracılı glukoz transportunda, pankreas β hücresinden granül egzositozu aracılığıyla insülin salınımında ve insülin reseptör substrat - 1 ilişkisi yoluyla glukoz membran transportunda görevleri olduğu gösterilmiştir. Calpain-10 genindeki polimorfizmlerin bu mekanizmalarda değişikliklere yol açarak hem insülin salınımını etkileyerek hem de insülin direncine neden olarak Tip 2 Diyabet oluşumuna etkili olduğu düşünülmektedir.Calpain-10 geni ile Tip 2 Diyabet ilişkisine yönelik, moleküler ve klinik düzeyde tüm dünyada yapılmış çalışmalar mevcuttur. Yapılan çalışmaların önemli bir kısmında Calpain-10 genindeki SNP-19, -43, -44 ve -63 polimorfizmlerinin Tip 2 Diyabet gelişimi ile ilişkili olabileceği ortaya konmuştur. Ayrıca Calpain-10 gen polimorfizmi ve Tip 2 Diyabet arasındaki ilişkinin anlamlı çıkmadığı çalışmalar da mevcuttur. Değişik etnik gruplara ve ülke popülasyonlarına ait farklı sonuçların bulunması ve Calpain-10 geninin diyabet genetiğindeki önemi nedeniyle Türk popülasyonunda Calpain-10 gen polimorfizminin sıklığını ve ülkemizde daha önce yapılan çalışmalarda rastlamadığımız haplotip ve kombinasyonlarının Tip 2 Diyabetle olan ilişkisini ortaya koymayı amaçlayarak bu çalışmayı planladık. Çalışmamıza Tip 2 Diyabet tanısı olan 118 hasta ve kontrol grubu olarak Tip 2 Diyabet tanısı bulunmayan 93 hasta alındı. Her iki grupta Calpain-10 geni SNP-19, -44 ve 63 genotip, alel dağılımları ve haplotip dağılımları saptandı. Ayrıca bu genotiplerin AKŞ, TKŞ, HbA1c, VKİ, lipid profilleri ile ilişkisi incelendi. Yaptığımız çalışmanın sonuçları olarak; SNP-44, -19 ve -63 polimorfizmleri ele alındığında 121 haplotipini bulunduran bireylerde Tip 2 Diyabet gelişimi riskinin yaklaşık 2 kat arttığını, 122/121 haplotip kombinasyonunu bulunduran bireylerde Tip 2 Diyabet gelişimi riskinin yaklaşık 4 kat arttığını saptadık. Ek olarak SNP-44 polimorfizminde T/T genotipine sahip erkek bireylerde Tip 2 Diyabet gelişim riskininin arttığını ve SNP-19 polimorfizminde ins/ins genotipine sahip erkek bireylerde vücut kitle indeksinin diğer genotiplere göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde yüksek olduğunu belirledik.