Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Aslı YILDIZ
Danışman: Pınar Dinç Kalaycı
Özet:
Bu çalışma bir yüksek yapı ve kentsel çevresiyle ilgili algı ve beğenilerin matematiksel olarak nasıl ölçülebileceği sorusu çerçevesinde şekillenmiştir. Çalışmanın hipotezi; bir yüksek yapının fraktal boyut değeri (fbd) kentsel çevrenin fbd ile örtüştüğü oranda yapının beğenileceği ana savına dayanmaktadır. Yapının fbd çevreden yüksek ise karmaşıklık ve etkilenmenin artacağı, beğeninin azalacağı; yapının fbd çevreden düşük olduğunda da karmaşıklık ve etkilenmenin azalacağı, beğeninin de azalacağı öngörülmüştür. Bu kapsam doğrultusunda araştırma iki aşamalı deneysel bir çalışmadan oluşmaktadır. İlk aşamada yüksek yapı formları (8 adet) ve cephe (3 adet) değişkenlerine göre 24 adet yüksek yapı modeli geliştirilmiştir. Bu modellerin konumlandırıldığı bölgeler Ankara kentinin omurgasını oluşturan Atatürk Bulvarı üzerindeki az katlı tarihi yapılardan oluşan Ulus ve çok katlı modern yapılardan oluşan Kavaklıdere Bölgesi’dir. Her iki bölgede yer alan mevcut yapılar ve 24 adet yüksek yapı modeline ait fraktal ölçümler Imagej programı aracılığıyla yapılmıştır. Her bir yapının kentsel çevrelere göre benzerlik oranları saptanmıştır. İkinci aşamada ise fraktal ölçümler ile elde edilen verilerin anket yöntemiyle güvenilirlik analizi yapılmıştır. Kentsel / mimari karar vericiler ve uygulayıcılar genellikle mimarlar olduğundan anket çalışması, mimarları temsilen Gazi Üniversitesi Mimarlık Bölümü lisans son sınıf öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Deneklere iki farklı çevrede konumlandırılan 24 adet yüksek yapı önerisi (toplam 48 adet) gösterilerek; bu görselleri beğeni, etkilenme ve karmaşıklık değişkenlerine göre değerlendirmeleri istenmiştir. Sonuç olarak, yüksek bir yapının fbd çevredeki yapıların fbd ile ötüştüğü oranda yapılar beğenilmiştir. Yüksek yapının fbd çevreden yüksek olduğunda karmaşıklık ve etkilenme artmış, beğeni ise azalmıştır. Aksine durumda ise karmaşıklık, etkilenme ve beğeni azalmıştır. Ayrıca, erkek öğrencilerin imajları beğenme durumu kız öğrencilerden daha yüksektir. Elde edilen bulgular, fraktal boyut değeri ile yapıların algı ve beğenisi arasında anlamlı bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler : Yüksek yapı, algı, beğeni, fraktal analiz, Atatürk Bulvarı