Farklı Okul Düzeylerindeki Öğrencilerin Öğretmen Kavramına Yönelik Metaforik Algıları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Canan Ece BÜYÜKKAYA

Danışman: Yücel Gelişli

Özet:

Bu araştırmanın temel amacı farklı okul düzeylerinde öğrenim gören öğrencilerin öğretmen kavramına ilişkin metaforik algılarını belirlemektir. Araştırma nitel bir çalışma olup olgubilim yöntemi ile desenlenmiştir. Araştırma 2017-2018 eğitim öğretim yılında 40’ı ilkokul, 79’u ortaokul ve 79’u lisede öğrenim gören toplam 198 öğrenci ile yapılmıştır. Araştırma ile ilgili verileri toplamak amacıyla birinci kısmı öğrencilerin cinsiyet, sınıf düzeyi ve okul adlarını içeren; ikinci kısmı “Öğretmen … gibidir; çünkü …” önermesini içeren bir açık uçlu sorudan oluşan bilgi formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler çözümlenerek frekans ve yüzde dağılımı hesaplanmış, okul düzeyi değişkenlerine göre betimleyici analizler yapılmıştır. Araştırma sonucunda, katılımcıların öğretmen kavramına yönelik 86 adet geçerli metafor kullandıkları tespit edilmiştir. Kullanılan metaforlar ortak özellikleri dikkate alınarak 8 kategori altında toplanmıştır. “Öğretmen” kavramına yönelik ilkokul öğrencileri 25, ortaokul öğrencileri 45, lise öğrencileri 41 geçerli metafor üretmişlerdir. İlkokul öğrencilerinin ilk sırada anne; ortaokul ve lise öğrencilerinin ilk sırada aile metaforunu kullandıkları görülmüştür. Fakat ilkokul ve ortaokul öğrencilerinin ilk sırada “bilgi kaynağı öğretmen” kategorisinde, lise öğrencilerinin ise ilk sırada “şefkat unsuru öğretmen” kategorisinde metafor ürettikleri görülmüştür. İlkokul öğrencileri öğretmene yönelik herhangi bir olumsuz metafor kullanmazken, ortaokul ve lise öğrencilerinin öğretmene ilişkin olumsuz metaforlar kullandıkları ve daha olumsuz metaforik algılara sahip oldukları belirlenmiştir. Katılımcıların okul düzeyi değişkenlerine göre öğretmen kavramına ilişkin farklı metaforlar kullandıkları ve farklı metaforik algılara sahip oldukları bulunmuştur