Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ayşenil ŞENCAN
Danışman: Aysel Çağlan Günal
Özet:
Hızlı nüfus artışı nedeniyle günümüzde fosil yakıtların kullanımı ve sanayileşme oranında yükseliş gözlenmektedir. Bu artış atmosferdeki sera gazlarının miktarlarını yükselttiğinden dünyanın giderek ısınmasına ve dolayısıyla iklim değişikliğine sebep olmaktadır. Yaşanan iklim değişikliği sonucunda meydana gelen doğal afetler gezegendeki bütün canlılar için hayatı zorlaştırmaktadır. Ülkeler, iklim değişikliğinin önlenmesi için alternatif enerji politikalarının belirlenmesi ve atmosfere salınan karbonun azaltılması yönünde çalışmalar yapmaya başlamışlardır. Bu çalışmaların sonucu olarak karbon ayak izi terimi ortaya çıkmıştır. Karbon ayak izi insan faaliyetleri sonucu meydana gelen emisyonların çevreye verdikleri zararın birim karbondioksit olarak ölçülen miktarı olarak ifade edilebilir. Bu tezin amacı, sürdürülebilir üniversite sınıfına girmeyi hedefleyen Gazi Üniversitesi’nin Beşevler Kampüsünün toplam karbon ve su ayak izini hesaplamaktır. Toplam karbon ayak izi için doğrudan ve dolaylı karbon kaynakları tespit edilmiş ve verileri temin edilmiştir. Hesaplar yapılırken Simapro 9.5 programı kullanılmıştır. 2021 ve 2022 yıllarına ait doğalgaz, üniversiteye ait özel araçların yıllık benzin/motorin, soğutucu gazlardan kaynaklı CO2 emisyonları, elektrik, üniversite kapsamında yapılan iş seyahatleri, ulaşım kaynaklı emisyonlar ve su tüketim verileri üniversiteden temin edilmiştir. Çalışmanın sonucunda elde edilen veriler Simapro 9.5 programında işlenerek karbon ayak izi hesaplanmıştır. 2021 yılının toplam karbon ayak izini kapsam-1 bölümünde yer alan üniversiteye ait araçların atmosfere bıraktığı sera gazı emisyonları %87,8 oranında oluşturduğu ve bunu %8,3 ile kapsam-3 bölümünde yer alan su tüketiminden kaynaklı karbon ayak izinin takip ettiği gözlenmiştir. 2022 yılında ise, toplam karbon ayak izinin %82,4’ünü kapsam-2 de yer alan elektrik tüketiminin meydana getirdiği ve bu oranı kapsam-3 bölümünde bulunan %9,5 ile akademik ve idari personelin üniversiteye gidiş gelişlerinden kaynaklanan sera gazı emisyonlarının miktarı takip etmektedir. Beşevler kampüsünün toplam su ayak izi Simapro 9.5 yazılımında yer alan Hoekstra metodu ile hesaplanmıştır. 2021 yılında 13,2 L, 2022 yılında ise 9.9 L ‘dir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda üniversite ölçeğinde atmosfere bırakılan sera gazı emisyonlarının miktarı değerlendirilip azaltılmasına yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler : Karbon ayak izi, su ayak izi, sürdürülebilirlik, iklim değişikliği