Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Muhammed Oğuzhan POLAT
Danışman: Fatma Erdoğanaras
Özet:
Ağ yapısı kavramı 90’lı yıllardan itibaren yaygın olarak tartışılmaya başlamıştır. Bu yıllarda farklı mekânsal düzeylerde kurulan ağların, işletmelerin başarılarını artırdığı ve coğrafi olarak yakınlık kavramına odaklanıldığı görülmektedir. Yaşanılan küreselleşme ile birlikte bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanılan gelişmeler yakınlık kavramının yeniden değerlendirilmesini ve coğrafi yakınlık dışında farklı yakınlık türlerinin de ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bu tez çalışması kapsamında da yakınlık kavramı, Ron Boschma’nın 2005 yılında belirlediği, 5 ana başlıkta değerlendirilmiştir. Bu başlıklar; mekânsal(coğrafi), sosyal, kurumsal, örgütsel ve bilişsel yakınlıktır. Çalışmada bu yakınlık türleri organizasyonlar arasında ağ oluşumunu kolaylaştıran kavramlar olarak değerlendirilmiştir. Yüksek teknolojili sektörler; yenilik stratejileri, insan sermayesi, sermaye yatırımları, araştırma geliştirme yatırımları, ağ dışındaki aktörlerle bağlantıları, tedarikçi ve müşterileri ilişkileri ile yığılma ekonomileri açısından diğer sektörlerden farklılaşmaktadır. Bu çerçevede özellikle bilgi ağlarındaki yakınlık ilişkilerinin mekânsal dinamiklerinin çözümlenmesi önemli bir çalışma alanı haline gelmektedir.Bu amaca yönelik olarak ODTÜ ve Bilkent teknoparklarında yer alan 90 yüksek teknolojili firma ile yapılan anket çalışması verileri frekans ve yüzde dağılım yanı sıra Ki-Kare yöntemi ile analiz edilmiştir. Alan çalışmasının bulguları bilgi ağlarının dinamiklerinden firma büyüklüğü ile yakınlık ilişkileri arasında anlamlı bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. Bu çerçevede, küçük ölçekli ve yeni kurulmuş firmaların kendilerine ait patentli çalışmalarının bulunmadığı görülmektedir. Bu firmalar bilgi paylaşımında en fazla büyük ölçekli firmalardan ve üniversitelerden faydalanmaktadır. Kurulan ortaklıklarda en fazla sektörel benzerliğe ve önceki ortaklık faaliyetlerine dikkat edildiği belirtilmiştir. Teknoparkta yer seçimi firmalara işgücü ve kamu desteğine erişimde kolaylık sağlamaktadır. Çalışmanın sonuçları bilgi paylaşımında coğrafi yakınlığın önemini kaybettiğini, bilişsel yakınlığın ve sosyal yakınlığın küçük ölçekli firmalarda bilgi paylaşımında en önemli faktör olduğunu göstermektedir. Orta ve büyük ölçekli firmalarda ise patentli çalışmaların daha yaygın olduğu, bilgi paylaşımında büyük firmaların bağımsız oldukları ve bilgiye erişimde en fazla rakiplerinden ve müşterilerinden faydalandıkları belirtilmiştir. Teknopark içerisinde yer seçimleri küçük ölçekli firmalarla benzer olarak işgücü ve kamu desteğine erişimde kolaylık sağlamaktadır. Bilgi paylaşımında bilişsel ve kurumsal yakınlıkların daha fazla önem taşıdığı görülmektedir.
Anahtar Kelimeler : Yüksek teknolojili sanayiler, bilgi ağları, yakınlık, firma büyüklüğü