Öykü Yönteminin Çocuklarda Alıcı ve İfade Edici Dil ile Bilimsel Sözcük Kazanımlarına Etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Özlem Okyay

Danışman: ADALET KANDIR

Özet:

Araştırma, öykü yönteminin çocukların alıcı ve ifade edici dil ile bilimsel sözcük kazanımlarına etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini, 2014-2015 eğitim öğretim yılında Ankara il merkezinde Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı ilkokulların anasınıflarına devam eden ve normal gelişim gösteren 48-72 aylık çocuklar oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu, ilkokul anasınıflarına devam eden 48-72 aylık çocuklar arasından tesadüfî olarak seçilen 52 çocuk oluşturmuştur. Çalışma grubunu oluşturan çocukların 26'sı deney grubu, 26'sı kontrol grubu olarak belirlenmiştir. Araştırmada hem nitel hem de nicel verilerin toplanarak analiz edildiği karma desenli yöntem uygulanmıştır. Çocuklar ve ailelerine ilişkin genel bilgileri toplamak amacıyla Genel Bilgi Formu, çocukların alıcı ve ifade edici sözcük bilgilerini ölçmek için Gül Güven ve Berument (2009) öncülüğünde geliştirilen Türkçe İfade Edici ve Alıcı Dil Testi (TİFALDİ), Bilimsel İçerikli Öykülerle Desteklenen Eğitim Programının etkililiğini değerlendirmek amacıyla Öğretmen Gözlem Formu, Öğretmen Görüşme Formu, Aile Görüşme Formu ve çocukların bilimsel sözcük kazanımlarını değerlendirmek amacıyla Bilimsel Sözcük Kazanımı Değerlendirme Formu kullanılmıştır. Araştırmanın temel amacı doğrultusunda elde edilen verilerin analizinde; deney ve kontrol gruplarının "Türkçe İfade Edici ve Alıcı Dil Testi (TİFALDİ) ve Bilimsel Sözcük Kazanımı Değerlendirme Formu ön test ve son test puan ortalamaları arasındaki farkın anlamlılığı Mann Whitney U testi ile test edilmiştir. Deney ve kontrol gruplarının ön test-son test ortalama puanları arasındaki farkı test etmek için, ayrıca deney grubunun ön test, son test ve izleme testi ortalama puanları arasındaki farkı test etmek için Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi uygulanmıştır. Öğretmen Gözlem Formu için gözlemciler arası uyum Cohen'in kappa katsayısı değerleri kullanılarak gösterilmiştir. Aile Görüşme Formu ve Öğretmen Görüşme Formu ise içerik analizi yapılarak değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonucunda; Bilimsel İçerikli Öykülerle Desteklenen Eğitim Programı'nın uygulanmasından hemen sonra yapılan deney ve kontrol grubu son-test puan ortalamalarında deney grubunun lehine anlamlı düzeyde fark olduğu belirlenmiştir. Deney grubu çocuklarının ön-test/son-test puan ortalamaları karşılaştırıldığında son test lehine anlamlı düzeyde fark bulunurken, yine kontrol grubu çocuklarının ön-test/sontest puan ortalamaları karşılaştırıldığında anlamlı düzeyde fark bulunmuştur. Ayrıca deney ve kontrol grubundaki çocuklarının ön-test/sontest puan ortalamaları karşılaştırıldığında deney grubu lehine anlamlı düzeyde fark belirlenmiştir. Deney grubu çocuklarının izleme testi ile son-test puan ortalamaları karşılaştırıldığında anlamlı düzeyde fark bulunmazken, izleme testi ile ön test puan ortalamaları karşılaştırıldığında izleme testi toplam değeri lehine anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Bilimsel İçerikli Öykülerle Desteklenen Eğitim Programının öğretmenler tarafından uygulanmasına ilişkin gözlem ve görüntü analizi sonuçlarına göre iki gözlemci tarafından doldurulan formlar arasındaki uyum iyi/çok iyi uyuşma düzeyinde bulunmuştur. Bu sonuçlar ışığında, öykü yönteminin 48-72 aylık çocukların alıcı-ifade edici dil sözcük bilgilerini ve bilimsel sözcük kazanımlarını etkilediği söylenebilir