Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hatice ŞEN
Danışman: Havva Yamak
Özet:
Araştırmanın amacı Fen Bilimleri ders kitaplarında bulunan ölçme değerlendirme araçlarının 2018 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı'nda yer alan ölçme ve değerlendirme anlayışına uygunluğunu ortaya koymaktır. Bu bağlamda ilk olarak 5, 6, 7 ve 8.sınıf Fen Bilimleri ders kitaplarında yer alan ünite değerlendirme sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisinin bilişsel süreç basamaklarına göre analizini yapma hedeflenmiştir. Ders kitaplarının tamamında yer alan soru türlerinin dağılımı ortaya koyma bir diğer araştırma hedefi olmuştur. Ayrıca araştırmada öğretim programında bahsedilen alana özgü becerilerin tüm ders kitaplarına yansımasını inceleme amaçlanmıştır. Son olarak ölçme ve değerlendirme araçlarında yer alan her bir maddenin bilişsel, duyuşsal ve psikomotor alanı kapsama derecesini belirleme hedeflenmiştir. Araştırmanın amaçlarına uygun olarak nitel araştırma yöntemlerinden iç içe geçmiş çoklu durum deseni ile araştırma yürütülmüştür. Veriler doküman analizi yöntemi ile toplanmış ve betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmanın örneklemini MEB tarafından hazırlanan 6. ve 7.sınıf Fen Bilimleri ders kitapları ile özel yayınevleri tarafından hazırlanan 5. ve 8.sınıf Fen Bilimleri ders kitaplarında bulunan ölçme ve değerlendirme araçları oluşturmuştur. Kitaplarda yer alan ünite sonu değerlendirme soruları araştırmacı tarafından alan yazında yer alan çeşitli kaynaklardan yararlanarak hazırlanmış olan Yenilenmiş Bloom Taksonomisi bilişsel süreç boyutuna ait tanım, hedef davranışlar, anahtar kelimeler ve örnek sorulardan oluşan "Bilişsel Süreç Basamakları Tablosu" yardımıyla analiz edilmiştir. Ders kitaplarında yer alan soru türleri ise araştırmacı tarafından belirlenen alan yazında en çok bahsedilen soru türlerinin yer aldığı tabloya uygun olacak şekilde gruplandırılmıştır. Ölçme ve değerlendirme araçlarında vurgulanan beceriler 2018 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı'nda yer alan alana özgü becerilerin tanımı ve hedef davranışların yer aldığı "Alana Özgü Beceriler Tablosu" yardımıyla analiz edilmiştir. Ayrıca araştırmacı tarafından hazırlanan hedef alan davranışlarına ait tanım, alt boyut ve anahtar kelimelerin yer aldığı "Hedef Alanlar Tablosu" yardımıyla ise ölçme ve değerlendirme araçlarında yer alan her bir maddenin bilişsel, duyuşsal ve psikomotor alan düzeyleri incelenmiştir. Yapılan betimsel analizde verilere ait frekans ve yüzde değerleri kullanılmış, sonuçlar tablo ve grafikle gösterilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre tüm ders kitaplarının öğretim programında yer alan ölçme ve değerlendirme anlayışını tam olarak yansıtmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca tüm sınıf düzeylerinde yer alan araçların bilişsel düzey, tür, beceri ve hedef alan dağılımının benzerlik gösterdiği sonucu ortaya çıkmıştır. Bu sonuçlardan yola çıkarak araştırmacılara, kitap yazıcılara ve kitap değerlendiricilere öneriler sunulmuştur.