Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Öğrenci: HİLMİ DEMİRAL
Danışman: AYŞE YÜCEL ÇETİN
Özet:Araştırmada, ortaöğretim Türk dili ve edebiyatı öğretimi -öğretim programları, öğrenci ürünleri ve öğretmen görüşleri açılarından- uluslararası ölçütlere göre değerlendirilmiştir. Araştırmada üç farklı çalışma grubu kullanılmıştır. Türk dili ve edebiyatı öğretimini değerlendirebilmek için, Türk Edebiyatı ile Dil ve Anlatım dersi öğretim programları Uluslararası Bakalorya Diploma Programı (IBDP) Türkçe A1 dersi öğretim programıyla amaç, hedef-kazanımlar ve ölçme değerlendirme süreçleri açılarından karşılaştırılmıştır. Türk dili ve edebiyatı öğretiminin öğrencilere kazandırdığı yazılı ve sözlü anlatım becerilerini uluslararası ölçütlere göre değerlendirebilmek için, lise 4. sınıf öğrencilerinden seçilen 43 kişilik bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Türk dili ve edebiyatı öğretiminin uluslararası ölçütlere göre düzeyi ve bu düzeye ulaşırken karşılaşılan sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri, Eskişehir il merkezindeki liselerde -meslek liseleri ve özel liseler hariç- görev yapan 143 öğretmene ulaşılarak elde edilmiştir. Bu araştırma kapsamında, öğretim programları ve öğrencilerin yazılı/sözlü anlatım becerileri için doküman analizi tekniği, öğretmen görüşleri için anket formu kullanılmıştır. Dil ve Anlatım, Türk Edebiyatı, IBDP Türkçe A1 dersi öğretim programlarına ilişkin bulgular tablolar hâlinde, öğrencilerin yazılı ve sözlü anlatım becerilerine ilişkin bulgular nitel veri çözümleme tekniklerine uygun olarak, öğretmenlerin kişisel bilgileri frekans ve yüzde olarak değerlendirilmiştir. Öğretmen görüşleri arasında fark olup olmadığı varyans analizi ve t testi ile kontrol edilmiştir. Araştırmada anlamlılık düzeyi .05 olarak kabul edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; 1) Türk Edebiyatı ile Dil ve Anlatım dersi öğretim programları IBDP Türkçe A1 dersiyle amaçlar ve hedef-kazanımlar açısından benzerlik göstermektedir; ancak IBDP Türkçe A1 dersinin ölçme ve değerlendirme süreçleri daha belirgin, detaylı ve nesneldir. 2) Türk dili ve edebiyatı öğretiminin değerlendirilmesinde, öğretmenler arasında müşterek ölçütler kullanılmadığı görülmüştür. Bu anlamda Türk dili ve edebiyatı öğretiminin değerlendirilmesinde öğretmenden öğretmene değişen öznel bir uygulama ortaya çıkmaktadır. 3) On ikinci sınıf öğrencilerinin dil ve anlatım becerileri uluslararası ölçütlere göre 10 üzerinden 5-6 arasında çıkmıştır; bununla birlikte kız öğrencilerin dil ve edebiyat becerileri erkeklerden, genel olarak öğrencilerin sözlü anlatım becerileri de yazılı anlatım becerilerinden -uluslararası ölçütlere göre-yüksek sonuçlar göstermiştir. 4) Türk dili ve edebiyatı öğretmenleri, merkezî sınavla öğrenci alan okullardaki öğrencilerin dil ve edebiyat becerilerinin diğer okul türlerinde öğretim gören öğrencilere göre uluslararası ölçütlere daha yakın olduğunu düşünmektedir. Ayrıca bu öğretmenlere göre uluslararası ölçütlere ulaşılamamasında öğrencilerden kaynaklanan sorunlar daha etkilidir. Araştırma sonunda, ortaya çıkan sorunlara dayalı olarak önerilere yer verilmektedir.