Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, FARMAKOLOJİ (ECZ) ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ESRA ŞUMLU
Danışman: Fatma Akar
Özet:
Yüksek fruktoz diyetinin oluşturduğu metabolik sendromda, hepatik insulin sinyal yolağı,
inflamasyon ve bağırsak mikrobiyota ilişkisinin yeterince araştırılmadığı ve özellikle bir probiyotik
kombinasyonu olan kefirin bu sistemler üzerine etkisinin bilinmediği saptanmıştır. Bu amaçla,
erkek Wistar sıçanlara 15 hafta boyunca içme suyu içerisinde fruktoz (%20) verilerek metabolik
sendrom modeli oluşturulmuştır. Ayrıca, fruktoz verilen bir grup hayvana son 6 hafta intragastrik
sonda ile kefir (1ml/100 g vücut ağırlığı) verilmiştir. Yüksek fruktoz diyeti verilen sıçanların
plazma ve karaciğer örneklerinde metabolik ve inflamatuvar parametreler, karaciğer dokusunda
insulin sinyal yolağı ve lipojenik yolak elemanlarının mRNA ve/veya protein ekspresyonları ile
kefirin bu parametreler üzerine etkisi uygun yöntemler kullanılarak belirlenmiştir. Karaciğer
histopatolojik olarak incelenmiş, CD68 antikoru ile makrofaj infiltrasyonu araştırılmıştır. Kefirin
bakteriyel içeriği ve fekal mikrobiyota 16S rRNA sekanslama ile saptanmıştır. Yüksek fruktoz
diyeti ile artan karaciğer ağırlığı, plazma insülin, trigliserit, VLDL ve hepatik trigliserit
düzeylerinin, kefir uygulaması ile anlamlı olarak azaldığı tespit edilmiştir. Fruktoz verilen
sıçanlarda plazma ve hepatik TNFα ve IL-1β düzeylerinin arttığı, hepatik IL-10 düzeyinin ise
azaldığı belirlenmiştir. Fruktozdan zengin diyetle beslenen sıçanların karaciğer dokusunda artan
TNF-α ve NFκB protein ekspresyonunun, kefir ile azaldığı saptanmıştır. Yüksek fruktoz diyeti ile
ekspresyonları azalan insülin sinyal yolağı elemanları IRS-1, IRS-2, p-AKT, p-eNOS ve
PPARγ’dan; IRS-1, p-eNOS ve PPARγ’nın kefir uygulaması ile ekspresyonunun arttığı
belirlenmiştir. Ayrıca fruktozla artan GLUT2 ve GLUT5 gen ekspresyonun kefir ile azaldığı
saptanmıştır. Fruktoz verilen grupta lipojenik yolak elemanlarından FASN’nin arttığı,
SREBP1c’nin ise değişmediği belirlenirken; kefir grubunda her iki parametrenin de azaldığı
saptanmıştır. Fruktoz gubunda karaciğerde nekrotik değişikliklerin ve CD68 ekpresyonunun arttığı
belirlenirken kefirin bu parametreleri azalttığı gözlenmiştir. Tüm deney gruplarında fekal
mikrobiyotaya Firmicutes şubesinin baskın olduğu belirlenirken; fruktoz ve kefir uygulamalarının
fekal mikrobiyota profilini değiştirdiği de saptanmıştır. Verilerimiz, yüksek fruktoz diyeti ile
karaciğerde oluşan inflamasyon, insülin direnci ve lipit akümülasyonunda kefirin etkili
olabileceğini göstermektedir. Ayrıca, çalışmamızda yüksek fruktoz ile değişen bağırsak
mikrobiyotasının düzenlenmesinde kefir takviyesinin önemli olabileceği de saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler :Yüksek fruktoz diyeti; Kefir; Karaciğer; İnsülin sinyal yolağı; Lipojenez;
İnflamasyon; Bağırsak mikrobiyotası