ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN POLİTİK OKURYAZARLIK DURUMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HAKAN KURU

Danışman: Bülent Aksoy

Özet:

Bu araştırmada ortaokul öğrencilerinin politik okuryazarlık düzeylerini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunu Kütahya il merkezi ve Tavşanlı ilçe merkezindeki özel okullar ve devlet okullarında eğitim gören 627 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak 7’li likert tipi dereceleme ölçeğinde 4 faktör ve 18 maddeden oluşan “Politik Beceri Envanteri” kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizi SPSS 22.0 paket programı aracılığıyla yapılmıştır. Verilerin analizinde t-testi, tek yönlü varyans analizi, Mann Whitney-U testi, Kruskal Wallis H testleri uygulanmış; frekans, yüzde ve ortalama gibi betimsel istatistikler kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre ortaokul öğrencilerinin politik okuryazarlık düzeyleri yüksek olduğu (X=5,78) bulunmuştur. Araştırmaya katılan ortaokul öğrencilerinin politik okuryazarlık becerisi “kişilerarası etki” boyutunda cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Buna karşın “ağ yeteneği” boyutunda kadınların lehine, “sosyal kurnazlık” ve “belirgin samimiyet” boyutlarında ise erkeklerin lehine anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Katılımcıların politik okuryazarlık becerileri boyutlarından “kişilerarası etki”, “sosyal kurnazlık” ve “belirgin samimiyet” boyutlarında sınıf değişkenine göre anlamlı farklılığa rastlanmazken “ağ yeteneği” boyutunda ise 6. ve 7. sınıflar arasında 6. sınıflar lehine, 7. ve 8. sınıflar arasında ise 8. Sınıflar lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Çalışmaya katılan ortaokul öğrencilerinin politik okuryazarlık becerileri; “kişilerarası etki”, “sosyal kurnazlık” ve “belirgin samimiyet” boyutlarında gelir durumuna göre anlamlı bir farklılık tespit edilmezken, “ağ yeteneği” boyutunda 4001TL’den fazla geliri olan katılımcılar lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Araştırmaya katılan ortaokul öğrencilerinin politik okuryazarlık becerileri tüm alt boyutlarda yaşanılan yer değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Katılımcıların politik okuryazarlık beceri ölçeği puanları iletişim becerisi değişkenine göre “ağ yeteneği” boyutunda anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. “Kişilerarası etki” boyutunda düşük ve orta iletişim becerileri arasında düşük lehine, düşük ve iyi iletişim becerileri arasında düşük lehine, orta ve iyi iletişim becerileri arasında ise orta lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. “Sosyal kurnazlık” boyutunda düşük ve iyi iletişim becerileri arasında düşük lehine, orta ve iyi iletişim becerileri arasında orta lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. “Belirgin samimiyet” boyutunda ise düşük ve orta iletişim becerileri arasında düşük lehine, düşük ve iyi iletişim becerileri arasında düşük lehine, orta ve iyi iletişim becerileri arasında ise orta lehine anlamlı farklık bulunmuştur. Araştırmaya katılanların politik okuryazarlık beceri ölçeği puanları okul türü değişkenine göre, “kişilerarası etki” ve “belirgin samimiyet” boyutlarında anlamlı farklılık bulunmamıştır. “Ağ yeteneği” ve “sosyal kurnazlık” boyutlarında ise özel okullar lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına dayanarak politik okuryazarlık becerisinin ortaokul öğrencilerine kazandırılabilmesi için daha fazla üzerinde durulması gerektiği önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler : Sosyal Bilgiler Eğitimi, Beceri, Politik Okuryazarlık, Ortaokul

Öğrencileri