Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Arap Dili Eğitimi Bilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYŞE İSPİR KURUN
Danışman: Musa Yıldız
Özet:
Dünya ve içerisindeki tüm varlıklar devamlı bir değişim ve dönüşüme maruz kalmaktadır. Bu değişimden, en önemli bilgi alışverişi, iletişim araçlarından biri olan dil ve dilin iletmekle, simgelemekle mükellef olduğu anlamın etkilenmesi de kaçınılmazdır. Anlamın ifade ve aktarım aracı sadece dil olmadığı gibi, anlamı inceleyen tek bilim dalı dilbilim değildir; anlamın incelenmesi disiplinlerarası bir araştırma alanıdır. Bu araştırmada ise anlam dilsel açıdan ele alınmıştır. Genel olarak anlam değişimleri tarihsel anlambilim tarafından ele alınır. Bu araştırmada tarihsel anlambilimin ışığında birer İslami terim olmalarıyla zaten özel bir anlam iklimine dâhil olan fetih, cihat ve şehit terimlerinin; İslami terim olmadan önce ifade ettiği anlamlar ve İslami terim olduktan sonra ifade ettiği anlamlar arasındaki değişimin izi sürülmüştür. Çalışmanın ilk kısmını anlambilim ve anlam değişimi konularının ele alındığı teorik kısım oluşturmaktadır. Ardından bahsi geçen terimler ilk olarak, etimolojik açıdan klasik sözlüklerde, ardından bazı Cahiliye kaynaklarında, ardından Kur’an ayetlerinde ki bu aşamada aralarında ikişer asır bulunan dört büyük tefsirde ve son olarak çoğu İslami terimler sözlüğü olan modern sözlüklerde taranmış ve bağlamsal analiz yapılarak anlam değişimleri ele alınmış ve yorumlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Anlambilim, tarihsel anlambilimi, anlam değişimi, İslami terim, bağlam analizi.