Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: LEILA AKBARISHAHABI
Danışman: Ayşe Cubeiro
Özet:Bu çalışmada, imgelenebilir kentsel mekânların tasarımına ilişkin girdileri elde etmek ve bir tasarım grameri altlığı oluşturmak hedeflenmiştir. Çalışmada imgelenebilir mekânların fiziksel nitelikleri fraktal değerlendirme yöntemi ile saptamıştır. Sokak ölçeğinde gerçekleştirilen çalışmada sokak vistaları üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır. Çalışma iki aşamalı bir araştırma süreci ile gerçekleşmiştir. İlk aşamada, örneklem olarak belirlenen kentlerden (Londra ve Chicago) toplam 42 adet sokak vistasına ait resim seçilmiştir. Örneklem kentler ve resimlerin seçiminde sokakların fiziksel niteliklerinin farklılaşması (sokaktaki bina formları, bina tipleri, cephe detayları, donatı elemanlarının yoğunluğu, peyzaj yoğunluğu, bina yükseklik farklılıkları, sokak genişliği ve sokakların kapalılık oranları) belirleyici olmuştur. Daha sonra, sokak vistasına ait fraktal boyut hesaplanmıştır. Sokak vistasına ait fraktal boyutu etkileyen fiziksel nitelikler tanımlanmış, bu nitelikler ve fraktal boyut arasındaki ilişki korelasyon analizi ile incelenmiştir. Bu analiz sonucunda, imgelenebilir mekânların tasarımında sıra ile bina cephelerinin, sokak genişliğinin, bina çatılarındaki uç noktaların sayısının, donatı elemanlarının yoğunluğunun, sokağın kapalılık oranının, sokaktaki toplam bina sayısı ve peyzaj yoğunluğunun önemli olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın ikinci aşamasında, 170 katılımcı üzerinde tanıma testi ile zihinsel imge değerlendirmesi yapılmış, katılımcıların sokak resimlerini tanıma performansları ve resimlerin tanınmasını sağlayan nitelikler araştırılmıştır. Resimlerin tanınma performansı ve sokak vistasına ait fraktal boyut arasında istatistiki olarak anlamlı ve pozitif bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Bina cepheleri ve sokağın kapalılık oranı resimlerin tanınmasında ağırlıklı olarak belirleyici olmuştur. Resimlerde, bina cepheleri, donatı elemanlarının yoğunluğu ve peyzaj yoğunluğu arttıkça, zihinsel imgenin akılda kalıcılığı da artmıştır. Sonuç olarak, fraktal geometrinin zihinsel imge ile olan ilişkisi net bir biçimde ortaya konulmuş ve imgelenebilir mekânların oluşumuna yönelik bir tasarım grameri geliştirilmiştir.