4-6 yaş resimli çocuk kitaplarında çocukluk anlayışının incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Öğrenci: FATMA YOL

Danışman: NESLİHAN AVCI

Özet:

Öğretmenler tarafından en çok tercih edilen 4-6 yaşa yönelik resimli çocuk kitaplarında çocukluk anlayışını incelemenin amaçlandığı bu araştırmada, 4 ilden 84 öğretmen tarafından önerilen 200 çocuk kitabı çocuk kavramı, çocuğun temel gereksinimleri ve yetişkinlerin çocuğa karşı sorumlulukları kategorilerine göre incelenerek, kitaplarda hâkim olan çocukluk anlayışı ortaya konulmuştur. Araştırmanın verileri, içerik ve söylem analizi yaklaşımları ile analiz edilmiştir. İlk aşamada tüm kitaplar içerik analizi ile incelendikten sonra, başkahramanı çocuk olan 60 çocuk kitabı söylem analizi ile yeniden değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda kitaplarda yazarların genel olarak eksik, bağımlı çocuk imajı ile minyatür yetişkin (Sorin, 2005, s.13) anlayışı ikilemini yaşadıkları; bazı durumlarda yetişkin bakış açısıyla düşünmesi beklenilen çocuğun, birçok konuda yetişkinden bağımsız hareket etmemesi gereken pasif bir imajla yansıtıldığı görülmüştür. Modern-katılımcı çocuk anlayışının sınırlı kitapta temsil edildiği görülmüştür. Kitaplarda çocukla ilgili sık sık olumlu/sevimli özelliklere yer verildiği; iş birliği, paylaşma, yardımlaşma, empati, arkadaşlık, hayvan, doğa sevgisi, çevreyi koruma gibi olumlu sosyal becerilerin yüceltildiği görülmüştür. Genel olarak kitaplarda uslu, çevresine zarar vermeyen, yıkıcı davranışlar sergilemeyen, söz dinleyen çocukların daha çok tercih ve teşvik edildiği belirlenmiştir.