Çocukların resim çalışmalarına okul öncesi öğretmenlerinin yaklaşımlarının incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Öğrenci: FATMA BOLATTAŞ GÜRBÜZ

Danışman: ÜMİT DENİZ

Özet:

Öğretmenlerin, çocukların yaptıkları resimlere olan yaklaşımları, hem çocukların sanata dair olumlu tutum ve algılar geliştirmeleri, hem estetik bilince sahip, sağlıklı bir psikolojik yapıya sahip bireyler olmaları, hem de gelişim alanlarının desteklenmesi açısından önem arz etmektedir. Araştırmanın amacı çocukların resim çalışmalarına yönelik okul öncesi öğretmenlerinin yaklaşımlarını belirlemektir. Okul öncesi öğretmenlerinin, çocukların resim çalışmalarına yaklaşımlarını belirlemek amacı ile planlanan araştırma betimsel tarama modelindedir. Araştırmanın çalışma grubunu, Yozgat ilinde bulunan ilköğretim anasınıflarında, bağımsız anaokullarında, özel okullar ve kız meslek liseleri bünyesindeki uygulama anaokullarında görev yapan toplam 160 okul öncesi öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmanın verilerinin toplanmasında, araştırmacı tarafından geliştirilen "Demografik Bilgi Formu" ve "Çocuk Resimlerine Yönelik Yaklaşımları Belirleme Aracı: Öğretmen Formu" kullanılmıştır. Form ile ilgili geçerlilik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. 7 alt boyut olarak 50 maddeden oluşan formun faktör analizine uygunluğu KMO-Barlett testinin ,82 değeri ile belirlenmiştir. Veriler Varimax döndürme yöntemi ile analize tabi tutulmuş ve yapılan analizler sonucunda binişik ve birbirine yüklenen maddeler atılarak form 4 faktörlü bir yapı ile 24 maddeye indirgenerek son şeklini almıştır. Bu doğrultuda dört faktör literatür baz alınarak sırasıyla; "Beğenme/Övgü, Araştırıcı/Sorgulayıcı, Düzeltici ve Eğitici/Geliştirici" olarak isimlendirilmiştir. Cronbach alfa katsayısı ise, formun toplam maddeleri için ,87, ilk faktör için ,91, ikinci faktör için ,84, üçüncü faktör için ,83, dördüncü faktör için ,86 olarak saptanmış ve formun geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir. Yapılan analizler sonucunda, öğretmenlerin genel olarak çocukların resim çalışmalarına yönelik araştırıcı/sorgulayıcı yaklaşımı benimsedikleri belirlenmiştir. Demografik bilgilerde yer alan hizmet yılı, görev yaptığı okul türü, mezun olduğu alan, görev yaptığı kurumun materyal donanımına ilişkin düşünce, resim sanatına yönelik bireysel ilgi, tutum ve uygulamalar ile çocuk resimlerine yönelik yaklaşımları belirleme aracında yer alan ifadelere öğretmenlerin verdikleri cevaplar, t-testi istatistiği ile incelenmiş ve anlamlı bir fark olmadığı saptanmıştır. Öğretmenlerin, çocuk resimlerine yönelik yaklaşımları belirleme aracının alt boyutları ve toplamından aldıkları puanlar, demografik özellikler ve öğretmenlerin resim konusunda kendilerine yönelik olarak belirttikleri özellikler ve görüşler ile karşılaştırılmıştır. T testi ile yapılan karşılaştırmada, resim sanatına karşı yeteneğinin olmadığını düşünen öğretmenler, beğenme/övgü alt boyutundan daha yüksek puan almışlardır. Araştırıcı/sorgulayıcı boyutunda da resime karşı yeteneği olmadığını düşünen öğretmenlerin daha yüksek puana sahip oldukları saptanmıştır. Bu alt boyutlarda istatistiksel olarak da fark anlamlı olarak tespit edilmiştir. Öğretmenlerin çocuk resimlerine yönelik yaklaşımları belirleme aracından aldıkları puanların diğer değişkenler ile karşılaştırılması sonucunda istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır.