Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, TIBBİ FARMAKOLOJİ ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: DR. SENA TÜRKEŞ DOKUYAN
Danışman: Süreyya Barun
Özet:
Psikotik bozukluklar, bireylerin gerçeklik algısında, duygusal cevaplarında, bilişsel fonksiyonlarında, düşünme becerilerinde ve davranışlarında değişikliklere sebep olabilen bir hastalık grubudur. Hastaların yaşam kalitesindeki bu düşüşü en aza indirgemek için hastalığın erken evrelerinde tedaviye ihtiyaç vardır. Psikotik bozukluklarda en önemli tedavi antipsikotik ilaç kullanımıdır. Psikotik bozukluk tedavisinde verilen antipsikotik ilaç tedavisi, hastaların kliniğine, semptomların tedaviye verdiği yanıta ve hekimin tercihine bağlı olarak farklılık göstermektedir. Bu nedenle, bu çalışmanın amacı Türkiye'de psikotik bozuklukta antipsikotik kullanımındaki eğilimleri ve bunu etkileyen faktörleri belirlemektir.
Reçete Bilgi Sistemi verileri kullanılarak, 2019 yılında 18 ve üzeri yaş grubundaki psikotik bozukluk tanılı hastalara aile hekimleri tarafından reçete edilmiş olan antipsikotik ilaçlar, lityum, anksiyolitik ilaçlar, hipnotik ve sedatif ilaçlar değerlendirilmiştir. Tüm tanı gruplarında en sık reçete edilen antipsikotik etkin maddeler; ketiapin, risperidon ve olanzapindir. Yaş gruplarına göre bu etkin maddeler incelendiğinde ise, ketiapin, risperidon ve olanzapin genç hastalarda sık tercih edilirken, ketiapin tercih edilme sıklığı yaşlı hastalarda artış göstermektedir.
Psikotik bozukluk tanısı alan hastalarda N05 grubu ilaçların yer aldığı reçete sayıları İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması’na göre incelendiğinde, bölgeler arasında kişi başı reçete sayısı farklılık göstermektedir. Bu durumun, bölgelerdeki kişi başı sağlık kuruluşlarına başvuru sayısı, kişi başına düşen uzman hekim sayısı,
98
kişi başına düşen aile hekimi sayısı ve sosyal güvencesi bulunan kişi sayısı ile ilişkili olabileceği düşünülmüştür.
Psikotik bozukluk tanısı alan hastaların reçetelerindeki antipsikotikler polifarmasi açısından değerlendirildiğinde, kombine tedavinin en sık tercih edildiği tanı şizofrenidir. Şizofrenide iki ve üzeri ilacın tercih edildiği reçete yüzdesi % 27,77’dir.
Çalışmamız, Türkiye’de psikotik bozukluk tanılı hastalara reçete edilen ilaçların değerlendirildiği kapsamlı bir çalışma olmuştur ve pek çok çalışma için yol gösterici olacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Psikotik bozukluk, antipsikotik, farmakoterapi