Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Dr. Dı̇cle Büyüktaşkın
Danışman: ELVAN İŞERİ
Özet:Benlik algısı, otizm spektrum bozukluğunda (OSB) etkilenen sosyal etkileşim becerileri için temeldir. OSB’nin tanısal kriterlerden biri olan duyusal problemler oldukça sık görülmektedir. Duyusal problemler doğrudan etkilerinin yanında, sosyal iletişimsel yetersizlik belirtilerini de etkilemektedir. Duyusal anormalliklerin patofizyolojisiyle ilişkili olarak tek duyu işlemleme ve çoklu duyu bütünleme sorunları dikkat çekmektedir. Somatosensoriyel temporal diskriminasyon (STD), dışarıdan gelen bilgilerin işlenmesi için duyusal girdilerin seçilmesini sağlayan duyusal bir işlevdir. Görsel, somatosensoriyel ve propriyoseptif sistemlerin bütünlenmesiyle ilişkili olan kauçuk el yanılsaması (KEY) ise benlik algısında geçici bir yanılsama oluşturabilmektedir. Bu çalışmada, STD testiyle OSB’de tek duyu modalitelerinden dokunma duyusu; KEY testiyle ise dokunma, görsel ve propriyoseptif duyularının bütünlenmesi incelenmiştir. STD ve KEY testinden elde edilen bulgularla AYDP (Adolesan/Yetişkin Duyu Profili) anketi ile duyusal işlemleme becerilerinin; GGA (Güçler ve Güçlükler Anketi) ile diğer güçlük alanlarının ilişkisi incelenmiştir. Bu çalışma, OSB tanılı çocuklarda STD ile KEY değerlerinin birlikte incelendiği ilk çalışmadır. Çalışmanın bulguları, OSB tanılı çocukların somatosensoriyel uyarıyı algılama eşiklerinin ve temporal diskriminasyon eşiklerinin normal gelişime sahip çocuklara göre daha yüksek, yanılsamanın şiddetini gösteren KEY propriyoseptif kayma mesafelerinin daha az, AYDP ile ölçülen duyusal arayış davranışlarının daha düşük olduğunu göstermektedir. Aynı zamanda, temporal diskriminasyon eşikleri ile yanılsamanın öznel bildirimi arasında ters yönlü bir ilişki saptanmıştır. Bu bulgularla, OSB’de hem tek duyu modalitelerinin hem de çoklu duyu modalitelerinin bozulmuş olabileceği ve bu bozulmaların OSB’de benlik algısını, temel OSB belirtilerini ve diğer güçlük alanlarını etkileyebileceği düşünülmüştür. OSB tanılı kişiler ve ailelerinin yaşamlarını pek çok alanda olumsuz olarak etkileyen duyusal sorunların daha iyi anlaşılabilmesi için geniş çaplı araştırmalara ihtiyaç vardır.