Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İLAYDA SEZİN YALÇINKAYA
Danışman: Leyla Açık
Özet:
Yapılan bu tez çalışmasında geçmişten günümüze yaygın olarak kullanılan, C vitamini içeriği nedeniyle tercih edilen, halk arasında kuşburnu olarak bilinen Rosa canina L. bitkisine ait köklerin su ve matnol ile hazırlanan ekstrelerinde olası antioksidant etki araştırılmıştır. Ekstrelerin DPPH, fenolik içerik tayini ve demir şelatlama aktivitesi belirlenmiştir. DPPH için su ekstresinin IC50 değeri 23,31 ± 0,14 µg/ml, metanol ekstresinin IC50 değeri ise 26,94 ± 0,82 µg/ml olarak BHT kontrol değerine göre yüksek bulunmuştur. Fenolik madde tayininde su ekstresi 34,96 ± 3,91 mg GAE/g olarak bulunurken metanol ekstresi 16,98 ± 0,75 mg GAE/g olarak bulunmuştur. Su ekstresinin demir şelatlama aktivitesi için IC50 değeri 0,91 ± 0,11 µg/ml bulunurken metanol ekstresinin IC50 değeri 10,77 ± 0,24 µg/ml olarak bulunmuştur. Bitki ekstrelerinin DNA üzerinde etkisinin aydınlatılabilmesi için DNA etkileşimi, enzim kesimi ve DNA koruyucu etki deneyleri yapılmıştır. Bu deneyler ışığında metanol ekstresinin DNA etkileşimi ile DNA üzerinde kırıklar oluşturması ve konformasyonel değişikliğe neden olabileceği belirlenmiştir. Enzim kesimi ile su ekstresinin G/G nükleotitine bağlandığı, metanol ekstresinin ise DNA'ya bağlandığı belirlenmiştir. DNA koruyucu etki deneyi ile su ekstresinin DNA üzerinde kısmi koruma etkisi görülürken metanol ekstresinin DNA üzerinde koruyucu etkisi olmadığı ortaya çıkmıştır. Ekstrelerin STZ ile diyabet oluşturulan ratlar üzerine etkisi ve diyabet ile ilişkilendirilen gen ekspresyonlarına etkisi araştırılmıştır. STZ ile diyabet oluşturulan ratlar ilgili gruplara göre ayrılarak ekstre uygulamaları düşük doz (250 mg/kg) ve yüksek doz (500 mg/kg) olacak şekilde gün aşırı 14 gün boyunca orogastrik gavaj uygulaması yapılmıştır.14 gün sonunda yapılan kan şeker tayinine göre yüksek dozda kullanılan, suyla hazırlanan ekstrenin diğer ekstre ve dozlara göre etkili olduğu bulunmuştur. 14 gün sonunda hayvanlardan alınan kan örneklerine RNA izolasyonu sonrası cDNA sentezi gerçekleştirilerek diyabet ile literatürde ilişkilendirdiğimiz İnterlökin 1-beta ve tümör nekroz faktörü alfa genlerinin ifadesine RT-PZR ile bakılmıştır. Her iki gen için su ekstresinin kontrole yakın olduğu yapılan diğer çalışmalara paralel olarak desteklenmiştir. Gen ifadelenmesinin ekstre verilmemiş diyabetik ratlara göre ekstre gruplarında daha düşük olduğu belirlenmiştir.