Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dali, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEMA AYDIN CERAN
Danışman: Salih Ateş
Özet:
Bu araştırma ile yedinci sınıf Fen Bilimleri Dersi Kuvvet ve Enerji Ünitesinde Yaşam Temelli
Bağlamlarla Desteklenmiş 5E Modelinde tasarlanan öğretim sürecinin farklı bilişsel stillere
sahip öğrencilerin kavramsal anlama düzeyleri ve bilimsel süreç becerilerine olan etkilerini
belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel desende
tasarlanmış ve deney gruplarında dersler Yaşam Temelli Bağlamlarla Desteklenmiş 5E
Modelinde geliştirilen 9 ders planı ile işlenirken kontrol gruplarında dersler Millî Eğitim
Bakanlığı Öğretim Programına göre yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara
ilinde bir devlet ortaokulunda 7. sınıf düzeyinde öğrenim gören 80 öğrenci oluşturmaktadır. 7.
sınıf düzeyinde bulunan beş şubeden ikisi deney ikisi kontrol grubu olacak şekilde 4 şube
rastgele seçilmiş ve deney ve kontrol gruplarında dersler araştırmacı tarafından yürütülmüştür.
Öğrencilerin kavramsal anlama düzeyleri Yaşam Temelli Kavram Testi ve Kuvvet ve Enerji
Kavram Haritaları ile belirlenmiştir. Bilimsel süreç becerilerinin tespitinde ise açık uçlu ve
çoktan seçmeli olmak üzere iki farklı test formatı kullanılmıştır. Kavramsal anlama ve
bilimsel süreç becerilerini ölçmeye yönelik kullanılan testler ön ve son test olarak deney ve
kontrol gruplarına uygulanmıştır. Grup saklı figürler testi öğrencilerin bilişsel stillerini
vii
belirlemeye yönelik bir test olduğundan deney ve kontrol gruplarına süreç içerisinde
uygulanmıştır. Uygulama süreci bittikten sonra ise deney grubunda yer alan öğrencilere
Yaşam Temelli Bağlamlarla Desteklenmiş 5E Modeline yönelik görüşlerini belirlemek
amacıyla bir görüşme formu uygulanmıştır. Araştırmanın verileri yüzde-frekans, bağımsız t
testi, ANOVA ve MANOVA yöntemleri ile analiz edilmiştir. Araştırmada Yaşam Temelli
Yaklaşım ve 5E Yönteminin bütünleştirilmesiyle Yaşam Temelli Bağlamlarla Desteklenmiş
5E Modelinde geliştirilen ders planlarının öğrencilerin Kuvvet ve Enerji ünitesindeki
kavramsal anlama düzeylerinin gelişiminde etkili olduğu gözlenmiştir. Deney grubundaki
öğrenciler hem Yaşam Temelli Kavram Testi hem de Kuvvet ve Enerji Kavram Haritaları
puan ortalamalarında kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek
puan ortalamasına sahiptir. Açık uçlu formatta ölçülen bilimsel süreç becerileri bakımından
ise deney grubu lehine bir sonuç izlenirken çoktan seçmeli formatta ölçülen bilimsel süreç
becerileri bakımından deney ve kontrol grupları arasında anlamlı bir farklılık görülmemiştir.
Uygulanan öğretim yönteminden bağımsız olarak farklı bilişsel stillere sahip öğrencilerin
kavramsal anlama düzeyleri ve bilimsel süreç becerileri incelendiğinde Yaşam Temelli
Kavram Testi, Kuvvet ve Enerji Kavram Haritaları ve Çoktan Seçmeli Bilimsel Süreç
Becerileri Testinden alınan puan ortalamalarının alan bağımsız bilişsel stildeki öğrencilerin
lehine anlamlı bir farklılık gösterdiği gözlenmiştir. Açık Uçlu Bilimsel Süreç Becerileri testi
puan ortalamaları bakımından ise alan bağımlı ve alan bağımsız bilişsel stillerdeki öğrenciler
arasında anlamlı bir fark bulunmamaktadır. Yaşam Temelli Bağlamlarla Desteklenmiş 5E
Modeli ve Alan Bağımlı/Bağımsız Bilişsel Stillerin öğrencilerin kavramsal anlama ve bilimsel
süreç becerileri üzerindeki ortak etkisi incelendiğinde ise herhangi bir etkileşim olmadığı
gözlenmiştir.
Anahtar Kelimeler : Yaşam Temelli Öğrenme Yaklaşımı, 5E Öğrenme Modeli, Kavramsal
Anlama, Bilimsel Süreç Becerileri, Bilişsel Stiller