Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, TÜRKÇE VE SOSYAL BİLİMLER EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BÜLENT KAHRAMAN ÇOLAKOĞLU
Danışman: Gıyaettin Aytaş
Özet:
Bu çalışma, haber bültenlerinde yer alan söz varlığı unsurlarını [temel kelimeler (isimler, isim soylu kelimeler; fiiller, fiil soylu kelimeler; görevli kelimeler, anlamlı-görevli kelimeler), atasözleri, deyimler, ikilemeler, kalıp sözler] bunların kullanım sıklıklarını ve sıklığa bağlı oranlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Ortak bir söz evreni meydana getirmek, kültürümüzü korumak ve gelecek nesillere aktarmak, etkili iletişim kurma becerilerini geliştirmek, millî stratejik hedefler doğrultusunda resmî standart dilin eğitimine/öğretimine ilişkin veri oluşturmak; nitelikli ders kitaplarının, çocuk ve gençlik edebiyatı ürünlerinin hazırlanmasına, ikinci/yabancı dil öğretimine; dil bilim, sözlük ve derlem çalışmalarına katkı sağlamak, basın yayın yoluyla genel dinleyici/izleyici/okuyucu kitlesine sunulacak içerikleri düzenlemek için söz varlığı araştırmaları önem taşımaktadır. Bir durum çalışması olan bu araştırmada iç içe geçmiş tek durum deseninden yararlanılmıştır. Verileri toplamak maksadıyla doküman incelemesi, verilerin anlamlandırılması sürecinde de temel olarak içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında 1 Ocak 2015 - 31 Aralık 2015 tarihleri arasında TRT 1’de yayımlanan tüm ana haber bültenlerini oluşturan 1.495.416 kelimelik ham metin havuzuna erişilmiştir. Söz konusu haber bültenleri üzerinde amaca uygun temizleme, düzeltme, birleştirme gibi işlemler gerçekleştirilmiştir. Anılan işlemlerin sonucunda ortaya çıkarılan 1.143.663 söz varlığı unsuru çalışmamızın temel verisini teşkil etmiştir. Titiz bir biçimde işlenerek
viii
meydana çıkarılan bu veri, söz varlığı açısından incelenmiştir. Haber Bültenlerindeki Söz Varlığı Unsurları, Haber Bültenlerindeki Atasözleri, Haber Bültenlerindeki Deyimler, Haber Bültenlerindeki Kalıp Sözler, Haber Bültenlerindeki İkilemeler, Haber Bültenlerindeki Fiiller, Haber Bültenlerindeki Birleşik Fiiller, Haber Bültenlerindeki Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler ve Haber Bültenlerindeki İlk 2.000 Söz Varlığı Unsuru başlıkları altında verilen listelerde dil birimlerine, bunların sıklık değerlerine ve oranlarına yer verilmiştir. Haber bültenlerinde 39.978 değişik söz varlığı unsuru tespit edilmiştir. Bunlardan 26’sı atasözü, 2.458’i deyim, 437’si kalıp söz, 585’i ikilemedir. 13.778’i özel isim, 2.108’i fiil, 2.297’si birleşik fiil, 1.760’ı ayrı yazılan birleşik kelime, 3.681’i sayılar, tarihler ve saat ifade eden yapılardır. Geri kalan 12.848’i ise başka ses birliklerinin toplamıdır.
Anahtar Kelimeler : Söz varlığı, haber bülteni, kelime sıklığı, derlem.