Havacılık sektöründe kimyasal süreçlerin risk değerlendirmesi ile incelenmesi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İBRAHİM AKYÜREK

Danışman: FİLİZ DEREKAYA

Özet:

Bu çalışmada havacılık sektöründe üretimin bir parçası olan kimyasal yüzey işlemler süreçlerinde risk değerlendirmesi yapılmış risklerin büyüklüğüne karar verilmiş ve ortaya çıkan risklere karşı alınacak önlemler belirlenmiştir. Hava aracı üretimi bir dizi karmaşık süreçle gerçekleşmektedir. Hava aracı imalatında kullanılan alüminyum, çelik ve titanyum gibi metallere uygulanan yüzey işlemler sırasında çalışanları etkileyebilecek sağlık tehlikeleri incelenmiş ve alınabilecek önlemler belirlenmiştir. Kimyasallara maruziyetten kaynaklı meslek hastalıkları ve iş kazaları yaşanmaması için riskler değerlendirilip mevcut önlemler gözden geçirilmiş, çağın değişen şartlarına uygun ilave önlemler alınması beklenmiştir. Bu çalışmada kimyasal süreçler (anodizasyon, pasivasyon, maskeleme, aşındırma); kimyasal tehlikelerin süreç temelinde incelendiği Tehlike ve İşletebilirlik Analizi (HAZOP) ve işlemler sırasında oluşabilecek hataların önceden fark edilmesine dayanan Hata Türü ve Etkileri Analizi (FMEA) ile incelenmiştir. Yapılan çalışmada aşındırma hattının sıcaklık parametrelerinin daha yüksek olmasından ve çalışma ortamına kimyasal yayılım fazla olmasından dolayı daha tehlikeli proses olarak tespit edilmiştir. Proses gereği sıcaklığın yükselmesi ile tank dışına salınan zararlı kimyasalların derişimleri ölçülmüştür. Tank dışına salınımın en aza indirilmesi için iyi havalandırma ile kapalı otomasyon sistemlerinin kullanılması ve prosesin izin verdiği ölçüde zararlı kimyasalların yerine daha az zararlı kimyasalların kullanılması önerilmiştir