Türkçe öğretmenliği birinci sınıf öğrencilerinin hazırlıksız konuşma becerileri üzerine bir araştırma


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Öğrenci: DUYGU YÜCEER

Danışman: YUSUF DOĞAN

Özet:

Araştırmanın amacı, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü birinci sınıf öğrencilerinin hazırlıksız konuşma beceri düzeylerini ve bunu etkileyen unsurları belirlemektir. Bu amaca yönelik olarak önce öğrencilerin hazırlıksız konuşma başarıları ölçülmüştür. Ardından öğrencilerle onların hazırlıksız konuşma başarısına etki edebilecek faktörlere dair bir görüşme gerçekleştirilmiştir. Son olarak da öğrencilerin hazırlıksız konuşma beceri düzeyleri ve buna etki edebilecek temel faktörler arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu araştırmada genel tarama modellerinden olan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. İlişkisel tarama modellerinde iki veya daha çok değişken arasında birlikte değişimin varlığını ve derecesini belirlemek amaçlanır. Araştırma, 2012-2013 eğitim-öğretim yılında Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü'nde öğrenim gören birinci sınıf öğrencilerinden oluşan çalışma grubu ile yürütülmüştür. Araştırmada, veri toplamanın ilk basamağını öğrencilerin mevcut hazırlıksız konuşma başarılarını belirlemeye yönelik uygulamalar oluşturmuştur. Öğrencilerin hazırlıksız konuşma başarılarını ölçmek için 94 öğrencinin her birine sınıf ortamlarımda hazırlıksız konuşmalar yaptırılmış ve bunlar kamera ile kaydedilmiştir. Veri toplama sürecinin ikinci basamağında, video kayıtları izlenerek öğrencilerin konuşmaları değerlendirilmiştir. Öğrenci konuşmaları değerlendirilirken araştırmacı tarafından geliştirilen analitik dereceli puanlama anahtarı kullanılmıştır. Veri toplamanın son basamağını ise öğrencilerle yapılan görüşme oluşturmuştur. Görüşme için 49 maddeden oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Her bir öğrenciyle yüz yüze yapılan görüşmeler daha sonra çözümlenmek üzere ses kayıt cihazı aracılığıyla kaydedilmiştir. Bulgulara göre öğrencilerin hazırlıksız konuşma başarı puanları normal bir dağılım göstermektedir. 100 üzerinden yapılan değerlendirmede öğrenci puanlarının aritmetik ortalaması 64'tür. Öğrencilerle onların hazırlıksız konuşma başarısına etki edebilecek faktörlere yönelik yapılan görüşme vasıtasıyla öğrencilerin mevcut durumuna yönelik betimsel bulgular elde edilmiştir. Öğrencilerin hazırlıksız konuşma beceri düzeyleri ve buna etki edebilecek temel faktörler arası ilişki incelendiğinde, bu faktörlerden sadece tiyatro ve drama çalışmasına katılım durumu ile hazırlıksız konuşma başarı düzeyi arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. Tiyatro ve drama çalışmasına katılanların hazırlıksız konuşma becerisi başarı puanı ortalaması, tiyatro ve drama çalışmasına katılmayanların başarı puanı ortalamasından daha yüksektir. Bu bulgular doğrultusunda konuşma eğitimiyle ilgili öğretmenlere, öğretmen adaylarına ve araştırmacılara öneriler sunulmuştur.