Öğretmenlerin yaşadıkları mobbing davranışlarını sosyal ağ analizi tekniği ile saptama ve mobbing sürecini değerlendirme


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KEREM TEKŞEN

Danışman: Necati Cemaloğlu

Özet:

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin yaşadıkları mobbing davranışlarını sosyal ağ analizi tekniği ile saptamak ve mobbing mağdurları ile mobbing sürecini değerlendirmektir. Araştırma nitel ve nicel yöntemleri içeren karma bir araştırmadır. Araştırmanın evrenini Kastamonu ilinde görev yapmakta olan 4638 öğretmen oluşturmaktadır. Evrene ilişkin örneklem küme örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Örneklem için belirlenen 30 okulda bulunan 749 öğretmenden 376’sına ulaşılmış ancak 11 anket, analiz öncesi veri tarama aşamasında çıkartılmış, geriye kalan 365 anket ile asıl uygulamanın analizleri yapılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Olumsuz Davranışlar Ölçeği ve Sosyal Ağ Analizi Anketi kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 21, AMOS 21, UCINET 6 ve NETDRAW istatistik paket programları kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, mobbing okullar arasında yaygın bir şekilde gerçekleşmemektedir. Fakat mobbing olgusu doğası gereği örgütlerde bir ya da birkaç kurban üzerinde yaşanmaktadır. Buradan hareketle mobbing’in en yüksek olarak yaşandığı üç okul incelendiğinde, söz konusu okullardaki sosyal ağ yapılarında genel olarak ağ yoğunluğunun, geçişkenlik değerlerinin ve toplam derece değerlerinin düşük olduğu belirlenmiştir. Bu durum, bu okullardaki katılımcıların kendi içerisinde düşük düzeyde bağlı olduklarının, yoğun bir şekilde birbirlerine bağlı olmadıklarının ve iletişimsel sorunlar yaşadıklarının göstergesidir. Araştırmada bunun yanı sıra sosyal ağ analizi anketinin örgütlerde yaşanan olası mobbing durumunun ve mobbing mağdurlarının tespitinde kullanılabileceği tespit edilmiş ve araştırma sürecinde yapılan nitel görüşmeler ile de bu bulgu desteklenmiştir.