Çok Katmanlı Tarihi Kent Merkezlerinin Korunması İçin Yönetim Planı Modeli Araştırması: Nide Tarihi Kent Merkezi Örneği


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Emel EFE YAVAşCAN

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Farklı medeniyetlere ait yer altında ve üstünde tarihsel dönemlerin izlerini taşıyan çok katmanlı kentler kültürel zenginlik gösteren özgün kimlikler taşımaktadırlar. Tarihi kentlerin koruma ve yönetim sorunlarının çözülmesi ve koruma müdahale kararlarının verilebilmesi, geleceğine yönelik koruma politikalarının oluşturulabilmesi için tarihi katmanlar açığa çıkartılmalı, anlaşılmalı ve belgelenmelidir. Bu bağlamda çalışma alanı olarak belirlenen Kapadokya Bölgesi‟nde yer alan çok katmanlı Niğde Tarihi Kent Merkezi‟nin barındırdığı değer ve sorunlar dikkate alınmıştır. Kent ile ilgili günümüze kadar tarihsel katmanlarının korumaya dâhil edildiği bütünleşik bir koruma çalışmasının yapılmaması çalışmanın problemini oluşturmaktadır. Çalışmanın giriş bölümünde konunun ele alınma nedenleri, amacı, kapsamı, ana ve alt hipotezler ve kullanılan yöntem aracılığı ile problemin tanımı ve çerçevesi ortaya konmaktadır. Ġkinci bölümde kuramsal olarak sürdürülebilir kentsel koruma ve geliĢimi, tarihi alanları korumada alan yönetimi, ulusal ve uluslararası yaklaĢımlar araĢtırılarak koruma ile bağlantısı çözümlenmiĢtir. Bu araĢtırmalar sonucunda üçüncü bölümde, çok katmanlı tarihi kent merkezlerinin korunması için fiziksel katmanlaĢmanın belgelendirildiği, bu değerlerinin sürdürülebilir korunması-geliĢtirilmesi hedefinde koruma stratejilerinin üretildiği tamamlayıcı bir alan yönetim planı önerisi getirilmiĢtir. Dördüncü bölümde önerilen bu yönetim planı modelinin Niğde Tarihi Kent Merkezi bağlamında geliĢtirilmesi ele alınmıĢ, kentin fiziksel katmanları haritalarla belgelenmiĢtir. BeĢinci bölümde Çok katmanlı Niğde Tarihi Kent Merkezi değerlendirilmiş ve koruma politikaları üretilmişşir. Son bölümde ise önerilen yöntem kapsamında çalışma alanı için elde edilen sonuçlar sunulmuş ve öneriler geliştirilmiştir. Alan yönetim planlarının tarihsel katmanlaşmanın araştırılarak hazırlanması gerektiği ortaya konmuş ve bu bağlamda geliĢtirilen modelin başta Kapadokya Bölgesi olmak üzere diğer yerleşimlere de model olması önerilmiştir.