Topluluk Bahçelerinin Sosyal Etkileşim Ve Sosyal Sermaye Kazanımına Etkileri: Kuzguncuk Bostanı Örneği, İstanbul


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MARAL ASLAN

Danışman: Ayşe Cubeiro

Özet:

Topluluk bahçeleri kentlerdeki kentsel tarım faaliyetlerinden birini oluşturmaktadır. Topluluk bahçeleri sosyal sermaye kazanımında önemli rol oynamaktadır. Sosyal sermaye; gruplar ve bireyler arasındaki ortak değerler, normlar, karşılıklı anlayış vasıtasıyla işbirliği yapılmasına ortam hazırlayan etkileşimler ve ağlar olarak tanımlanmaktadır. Sosyal sermaye bir topluluk içindeki bireyler ve gruplar arasındaki ilişkilerin veya bunların eksikliğinin bir ölçüsü olarak da ifade edilmektedir. Sosyal sermaye sosyal ağlarda var olmakta toplumda farklılıkların özümsenmeme sorunlarını çözebilecek, toplumsal refahı arttırma kabiliyetini geliştirebilecek kollektif bir kaynak olarak düşünülmektedir. Sosyal sermaye sosyal istikrar ve sosyal bütünleşme sürecini kavramak ve anlamak için etkili bir unsur olarak kabul görmektedir. Topluluk bahçeleri, topluluk etkinliklerine ev sahipliliği yapmakta, toplumsal mekanlar yaratarak insanlararası ilişkiyi teşvik etmekte ve bu bağlamda sosyal ilişkileri düzenlemenin etkili bir aracı olarak görülmektedir. Literatürde topluluk bahçelerinin insanları bir araya getirme ve daha güçlü topluluklar oluşturmadaki etkinliği, bireylerin öz-yeterliliklerinin artması ve olumlu ilişkilerin gelişmesi gibi faydalara sahip olduğu sıklıkla vurgulanmaktadır. Gıda üretiminin yanısıra topluluk bahçelerinin sosyal sermaye kazanımında oynadığı rol nedeni ile sayıları tüm dünyada hızla artmaktadır. Yapılan pek çok araştırmada topluluk bahçesine katılımda sosyal etkileşimin temel bir motivasyon unsuru olduğu belirtilmektedir. Literatürde topluluk bahçelerinin toplum ve topluluklar üzerindeki yararlarına ilişkin az sayıda çalışma bulunmaktadır. Bundan hareket ile çalışmada öncelikle sosyal sermaye tanımı, boyutları literatüre bağlı olarak sorgulanmakta, topluluk bahçelerinin sosyal sermaye oluşturmadaki rolü ve önemi tartışmaya açılmaktadır. Bir sonraki aşamada İstanbul'da yer alan ve bir topluluk bahçesi olan Kuzguncuk Topluluk Bahçesi örneğinde, topluluk bahçelerinde gerçekleştirilen kentsel tarım faaliyetleri ve diğer etkinliklerin sosyal ilişkiler geliştirme ve sosyal sermaye kazanımında oynadığı rol örnek olay yöntemi ile sorgulanmakta; çalışmanın sonuçları Kuzguncuk Topluluk Bahçesi’nin sosyal ilişkiler geliştirme ve sosyal sermaye kazanımına önemli ölçüde katkı sağladığını göstermektedir.