Bütünleştirilmiş sosyal bilgiler programının öğrencilerin akademik başarı ve motivasyonları üzerine etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Öğrenci: FİTNAT GÜRGİL

Danışman: TURHAN ÇETİN

Özet:

Bu araştırma, ilköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler dersi Bilim, Teknoloji ve Toplum öğrenme alanı için hazırlanan bütünleştirilmiş program modeli kullanımının öğrencilerin akademik başarıları ile derse yönelik motivasyonlarına etkisini ortaya koymayı amaçlamıştır. Araştırma, 2014-2015 eğitim öğretim yılında Ankara ilinde orta sosyo-ekonomik düzey bir ortaokulda gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın nicel kısmında öntest-sontest kontrol gruplu araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmaya 30 deney grubundan, 31 kontrol grubundan olmak üzere toplam 61 ortaokul öğrencisi katılmıştır. Araştırmada sosyal bilgiler, Türkçe, fen bilimleri, görsel sanatlar ve seçmeli halk kültürü dersleri bütünleştirilerek deney grubu öğrencilerine anlatılmıştır. Kontrol grubuna ise mevcut programla dersler anlatılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda akademik başarı testi ile motivasyon ölçeği ön-test ve son-test olarak hem deney hem de kontrol gruplarına uygulanmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda ise deney grubu öğrencileri ve deney grubunun sosyal bilgiler, Türkçe, görsel sanatlar, fen bilimleri ve halk kültürü öğretmenleri ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Ayrıca öğrencilerin söz konusu derslerdeki ilişkiyi görme durumlarının belirlenmesi için de öğrenci çalışma dokümanları ve gözlem formları kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizine göre, deney grubu öğrencilerinin akademik başarı testinden aldıkları öntest ve sontest puanlarının arasında sontest lehine anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Ayrıca deney grubu öğrencilerinin akademik başarı testi sontestinden, kontrol grubu akademik başarı sontestine göre daha yüksek puan aldıkları sonucuna ulaşılmıştır. Yine akademik başarı testi analizi sonucunda, mevcut öğretim programıyla işlenen derslerin kontrol grubu öğrencilerinin akademik başarılarını arttırmada etkili olduğu sonucuna da ulaşılmıştır. Araştırmada, deney grubu öğrencilerinin motivasyon ölçeğinden aldıkları öntest ve sontest puanlarının arasında sontest lehine anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Benzer şekilde kontrol grubu öğrencilerinin motivasyon ölçeğinden aldıkları puanlarda da sontest puanları lehine anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Deney ve kontrol gruplarının motivasyon ölçeğinden aldıkları sontest puan ortalamalarının analizinde ise bütünleştirilmiş program modelinin uygulandığı deney grubu öğrencilerinin, kontrol grubu öğrencilerine göre motivasyon ölçeği sontest puan ortalamaları bakımından daha yüksek düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerle yapılan görüşmelerde öğrenciler, bütünleştirilmiş program modeli ile ders işlemenin kendilerini mutlu ettiğini ifade etmiştir. Öğretmenler ise bütünleştirilmiş programla işlenen derslerde öğrencilerin derse katılımının arttığı belirtmiştir. Öğretmenlere göre bütünleştirilmiş programın hazırlanması ve uygulanması sürecindeki olumsuz durumlar; öğretim programlarının yoğunluğu, bütünleştirilmiş programın daha fazla çalışma gerektirmesi, sınıfların kalabalık olması, zaman yetersizliği ve araç gereç eksikliğidir. Öğrenci çalışma dokümanları ile gözlem verilerinin analizi sonucunda ise öğrencilerin bir derste öğrendiği bilgiyi farklı derslere aktardığı sonucuna ulaşılmıştır.