Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, BESLENME VE DİYETETİK ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MELAHAT SEDANUR MACİT
Danışman: Eda Köksal
Özet:
Obezite, vücutta artmış yağ birikimiyle karakterize olan ve prevalansı son yıllarda ciddi boyutlara ulaşmış
önemli bir halk sağlığı sorunudur. Obezitenin tedavisinin temelini diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri
oluşturmakla birlikte tedaviyi destekleyebilecek etmenler üzerinde çalışılmaktadır. Bu çalışmada kahvenin
vücut ağırlığı, besin tüketimi ve biyokimyasal parametreler üzerine etkisinin değerlendirilmesi
amaçlanmıştır. Çalışma toplam 48 Wistar Albino rat ile yürütülmüştür. Ratlar rastgele iki gruba ayrılarak
ilk 6 hafta boyunca standart diyet (STD) (n=24) ve yüksek yağlı diyetle (YYD) (n=24) beslenmişlerdir.
Altıncı haftanın sonunda hesaplanan Lee indeksine göre ratlarda obezite gelişimi saptanmış (STD
grubu=290,12±6,54 g/cm3, YYD grubu=312,62±8,11 g/cm3, p=0,000) ve kahve uygulamasına geçilmiştir.
Bu aşamada ratlar STD kontrol, instant, filtre ve Türk kahvesi ile YYD kontrol, instant, filtre ve Türk kahvesi
olmak üzere toplam 8 gruba ayrılmış, iki hafta boyunca kahve uygulaması yapılmıştır. Çalışma sonunda
kardiyak kan örneği alınarak ratlar sakrifiye edilmiş, karaciğer, böbrek, yağ dokuları çıkarılmıştır. Çalışma
sonuçlarına göre YYD Türk kahvesi grubunda 6-8. haftalar arası vücut ağırlık değişimi negatif yöndedir
(p=0,009). Standart ve YYD kontrol gruplarında ratların yem ve enerji alımları anlamlı düzeyde artarken;
kahve verilen gruplarda yem tüketimi azalma veya sabit kalma eğilimi görülmüştür. Ratların haftalara göre
yem tüketimi değerlendirildiğinde YYD Türk kahvesi (15,76±1,06 g) ile YYD filtre (16,95±0,87 g) kahve
gruplarının yem tüketiminin YYD kontrol grubuna (18,57±0,68 g) göre, STD filtre (20,47±0,77 g), Türk
kahvesi (21,24±0,94 g) ve instant kahve (21,93±0,20 g) gruplarının yem tüketiminin STD kontrol grubuna
(23,95±0,62 g) göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha düşük olduğu saptanmıştır (p<0,05). En düşük
yem tüketimi ise YYD Türk kahvesi grubunda bulunmuştur (p<0,05). Bu sonucun Türk kahvesinin analiz
sonuçlarına göre en yüksek fenolik bileşen içeriğine sahip kahve olmasından dolayı ortaya çıktığı
düşünülmektedir. Yüksek yağlı diyet Türk kahvesi grubunda serum UCP-2, UCP-3, leptin seviyeleri vücut
ağırlığı (sırasıyla, r=-0,893, r=-0,892, r=-0,893), norepinerfrin, UCP-1, UCP-2, UCP-3, leptin ve
adiponektin seviyeleri ortalama enerji alımıyla (sırasıyla, r=-0,856, r=-0,910, r=-0,943, r=-0,945, r=0,943,
r=-0,983) negatif yönlü korelasyon gösterdiği belirlenmiştir (p<0,05). Çalışma sonunda YYD instant
grubunda diğer YYD gruplarına göre yağ doku ağırlığının en düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir (p<0,05).
Bu çalışmanın sonuçları obezlerde kahve tüketiminin özellikle besin tüketimi ve enerji alımını baskılayarak
ve uzun vadede vücut ağırlığına pozitif etki edebileceğini öngörmektedir.
Anahtar Kelimeler : Kahve, Kafein, Obezite, Vücut Ağırlığı