Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Öğrenci: RAMAZAN ALKAN
Danışman: SEBAHAT YETİM
Özet:Gelişmiş ülkelerin eğitim programlarında akıl yürütme, eleştirel ve yaratıcı düşünme artık en temel beceriler arasında karşımıza çıkmaktadır. Bu iki farklı tür yaratıcılığın başarıya olumlu yönde etkisi olduğu düşünülegelmiştir. Genel yaratıcılık için bazı testler geliştirilmiş, en yaygın olarak da Torrance Yaratıcılık Testi kullanılmıştır. Matematiksel yaratıcılık testleri üzerine yapılan çalışmaların çoğu problem çözme üzerine odaklanmış çalışmalardan veya geleneksel testlerin uygulamalarından oluşmaktadır. Fakat bu çalışmalar öğrencilerin matematiksel yaratıcılık yeteneklerini belirlemede yetersiz kalmaktadır. Ayrıca matematiksel yaratıcılık geleneksel testler ile sağlıklı ve etkili bir şekilde tanımlanamadığından ve üstün yetenekli öğrencilerin yer aldığı BİLSEM dâhil diğer eğitim-öğretim kurumlarında kullanılmak üzere yeni bir matematiksel yaratıcılık testine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmanın iki amacı vardır: Birinci amaç öğrencilerin matematiksel yaratıcılıklarını ölçebilecek güncel bir ölçme aracı geliştirmek, ikinci amaç ise geliştirilen bu araç ile 7. sınıf Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM), özel okul ve devlet okulu öğrencilerinin genel yaratıcılık, matematiksel yaratıcılık ve akademik başarı seviyeleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmada korelasyonel araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmada öğrencilerin matematiksel yaratıcılıkları yeni tasarlanan matematiksel yaratıcılık testiyle (MYT), genel yaratıcılıkları Torrance Yaratıcı Düşünme Testiyle (TYDT) ve akademiksel başarıları da 2009 yılında SBS'de (Seviye Belirleme Sınavı) çıkmış akademik başarı testi (ABT) ile ölçülmüş, sonuçlar okullara göre karşılaştırılmıştır. Çalışmanın amaçları doğrultusunda ilk olarak öğrencilerin matematiksel yaratıcılıklarını ölçebilecek bir araç geliştirilmiş ve bu aracın geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmıştır. Matematiksel yaratıcılığı ölçmek için geliştirilen matematiksel yaratıcılık testi (MYT), 7 faktörü ölçmek için hazırlanmış olup 20 soru şıklarıyla beraber 46 maddeden oluşmuştur. MYT'nin kapsam geçerliliği 2 alan uzmanı ve 3 alan eğitimcisi akademisyen ile 5 tecrübeli matematik öğretmeni tarafından kontrol edilerek yapılmıştır. Güvenirliği ise 248 öğrencide uygulanarak test edilmiş ve Cronbach Alpha katsayısı 0,914 olarak bulunmuştur. Araştırma iki devlet ortaokulunda 60, iki özel ortaokulda 66 ve iki Bilim ve Sanat Merkezi'nde 55, toplam 181 adet 7. sınıfa devam eden öğrenciye uygulanmıştır. Yapılan araştırmada kullanılan araçlar TYDT bir, MYT üç ve ABT de bir olmak üzere toplam 5 ders saatinde araştırmacı ve derse giren matematik öğretmenleri tarafından uygulanmıştır. Elde edilen veriler parametrik istatistik yöntemiyle analiz edilmiştir. Analizler için betimsel ve yordamsal istatistik teknikleri kullanılmıştır. Betimsel analiz kapsamında; kullanılan testlerin ortalamaları ve standart sapmaları incelenmiştir. Yordamsal analiz kapsamında ise, değişkenlerden alınan puanların birbirlerinden anlamlı bir şekilde farklılık gösterip göstermediğine bakmak için tek yönlü ANOVA analizi, MYT, TYDT ve ABT puanları arasındaki ilişkiler Pearson korelasyon katsayısı hesaplanarak belirlenmiştir. Değişkenlerin birbirleriyle ilişkilerini incelemek için korelasyon analizi ve anlamlı korelasyon bulunan değişkenlerin birbirlerine etkisini incelemek için regresyon analizleri yapılmıştır. Araştırmanın bulguları incelenecek olursa; BİLSEM öğrencileri, MYT, TYDT ve ABT puanlarında en yüksek ortalamalara sahip öğrencilerdir. Özel okul öğrencileri, TYDT puanları hariç diğer iki değişken puanında BİLSEM öğrencilerinin ardından gelmektedir. Devlet okulu öğrencileri ise TYDT puanlarında BİLSEM'den sonra gelmesine rağmen diğer iki değişken puanında özel okul öğrencilerinden sonra gelmişlerdir. BİLSEM, özel okul ve üç okul toplamı öğrencilerinin MYT ile ABT puanları arasında pozitif doğrusal bir ilişki gözlemlenmiştir. İlişkinin etki büyüklüğü özel okul ve üç okul toplamında orta düzeyde, BİLSEM de ise ortaya yakın düzeydedir. Bunun yanında özel okul ve üç okul toplamı öğrencilerinin MYT puanları ile TYDT puanları arasında pozitif doğrusal bir ilişki gözlemlenmiştir. İlişkinin etki büyüklüğü özel okulda orta düzeye yakın üç okul toplamında ise düşük düzeydedir. Son olarak TYDT puanları ile ABT puanları arasında özel okul ve üç okul toplamı öğrencileri için pozitif doğrusal, devlet okulu öğrencileri için ise negatif doğrusal bir ilişki gözlemlenmiştir. İlişkilerin etki büyüklüğü özel okulu öğrencilerinde orta, devlet okulu ve üç okul toplamı öğrencilerinde ise düşük düzeydedir. Sonuçlara bakıldığında; BİLSEM öğrencileri, diğer iki okul öğrencilerine göre hem matematiksel olarak hem de genel olarak daha yaratıcı, akademik olarak da daha başarılı öğrencilerdir. Özel okul öğrencileri, genel yaratıcılık hariç diğer iki değişkende BİLSEM öğrencilerinin ardından gelmektedir. Devlet okulu öğrencileri ise genel yaratıcılıkta BİLSEM'den sonra gelmesine rağmen diğer iki değişkende özel okul öğrencilerinden sonra gelmişlerdir. Yapılan regresyon analizleri sonucunda, öğrencilerin matematiksel yaratıcılıkları akademik başarılarını tahmin etmede kullanılabileceğini ve matematiksel yaratıcılığın akademik başarıyı etkilediği belirlenmiştir. Bu sonuçlar incelenen literatürle de örtüşmektedir. Benzer şekilde öğrencilerin matematiksel yaratıcılıkları genel yaratıcılıklarını tahmin etmede sadece ipucu verebileceği ama matematiksel yaratıcılığın genel yaratıcılığı etkilediği bulunmuştur. İncelenen literatürde bulunan bu sonuçları desteklemektedir. Farklı olarak öğrencilerin genel yaratıcılıkları akademik başarılarını tahmin etmek için yeterli olmadığı sonucuna varılmıştır. Bunun sebebi ilgili literatürün de belirttiği gibi akademik başarı ile genel yaratıcılık arasındaki ilişkinin karmaşık olması, cinsiyet ve ölçüm araçlarına göre değişiklik göstermesi olabilir. Bulunan sonuçlar ışığında öğretmenlerin öğrencilerin akademik başarılarını artırmak için matematiksel yaratıcılık çalışmalarına daha fazla yer vermeleri ve yaratıcılığın diğer branşlarda da başarıya etkisinin araştırılmasının gerektiği şeklinde bazı önerilerde bulunulmuştur.