Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Zuhal İNCEOĞLU
Danışman: Cüneyt Kurtay
Özet:
Mimari aydınlatma tasarımında temel amaç mekanın işlevine uygun görsel konfor koşullarının sağlanmasıdır. Ancak bu koşulların oluşturulabilmesi için ışığın yıkıcı etkileri bilinmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır. Birincil fonksiyonu sergileme olan mekanlardan farklı olarak ışığın yıkıcı etkilerinin daha kısa sürede meydana geldiği nesneler gıdalardır. Gıda güvenliğinin sağlanabilmesi için ürünlerin ışığın zararlı etkilerinden korunması ve bu süreçte besin değerinden ve kalitesinden bir şey kaybetmemesi gerekmektedir. Bu çalışmada yapay ışık kaynaklarının marketlerde sunulan gıdalar üzerindeki zararlı etkileri araştırılmıştır. Çalışmanın kapsamında gıda nesnelerinin sergilendiği market yapılarında ışık kaynaklı hasarları minimize edebilecek uygun aydınlık düzeyi ve ışık kaynağı önerileri irdelenmiştir. Yapay ışık kaynaklarının kullanıldığı marketlerde tüketime sunulan gıdaların gıda güvenliğinin riske atılmaması ve gıda israfının azaltılması açısından ışığın zararlı etkilerinden korunmaları gerekmektedir. Bu koşulların dikkate alınıp market yapılarında gıda gruplarının ışığa olan duyarlılıklarına bağlı olarak uygun yapay aydınlatma tasarımı için gerekli nicelikte aydınlık düzeyi limitlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Literatür taramasında elde edilen referans veriler örnek marketlerde yapılan aydınlık düzeyi ölçümü ile karşılaştırılmıştır. Uygulama çalışması 5 farklı markette ışıktan en çok etkilendiği bilinen süt, et ve zeytinyağı gıda gruplarının bulunduğu reyonlar ile sınırlandırılmıştır. Çalışmada farklı ürün grupları için farklı marketlerde gıda güvenliği için uygun olmayan aydınlatma tasarımları olduğu görülmüştür. Süt ve zeytinyağı ürünleri için marketlerin %80’lik kısmında aydınlık düzeyinin uygun olduğu belirlenmiştir. Et ürünleri reyonlarında tüm marketlerde aydınlık düzeyleri önerilen değerin üzerinde bulunmuştur. Bulguların analiz edilmesiyle sunulan önerilerdeki referans verilerin marketlerin yapay aydınlatma tasarımında uygulanmasının gıda güveliğinin sağlanmasına ve bu alanda yaşanan israfların azaltılmasına katkı sağlayacaktır.
| Anahtar Kelimeler : Marketlerde Yapay Aydınlatma, Aydınlatmanın Gıda Maddelerine Etkisi, Işığın Zararlı Etkileri, Yapay Aydınlatmanın Zararlı Etkisi |