Hava aracı modernizasyonunda uygulanacak yapısal modifikasyonlar için tersine mühendislik ve tamir tasarımı

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: DURMUŞ ALİ ŞAHİN

Danışman: MUSTAFA YURDAKUL

Özet:

Eski nesil hava araçlarının seyrüsefer, haberleşme, gösterge, görev kontrol veya silah sistemleri bakımından gelişen teknolojiye uygun hale getirilmesi amacıyla modernize edilmesi tüm dünyada yaygın olarak tercih edilen bir yöntemdir. Güncel ihtiyaçlara uygun bir hava aracını yeni baştan tasarlamak ve üretmek hem zaman hem de maliyet açısından nispeten dezavantajlı olacağından, ihtiyaç duyulan sistemlerin envanterde halihazırda var olan hava araçlarına entegrasyonu tasarımcıya büyük kolaylık sağlamaktadır. Söz konusu sistemlerin mevcut hava araçlarına entegrasyonu çoğulukla birtakım yapısal işlemler de gerektirir. Modernize edilecek hava araçları uzun yıllar öncesinin teknoloji ve imalat yöntemleri ile üretilmiş olduğundan bahsedilen bu yapısal işlemler için ihtiyaç duyulan montaj kısıtları ve malzeme gibi bilgilere ulaşmak çoğu zaman mümkün olmamaktadır. Bununla birlikte hava aracının dijital modeli ya da teknik çizimi bütünüyle ulaşılabilir olmamakta, olsa bile söz konusu hava aracının uzun yıllar boyunca çalışır durumda olması mevcut malzemelerinin yorulmasına, eğilip-bükülmesine, uzamasına, hatta bazı durumlarda malzeme özelliğini yitirmesine neden olduğundan doğru bir referans konumundan uzaklaşmaktadır. Bu noktada tersine mühendislik faaliyetleri devreye girmekte ve ihtiyaç duyulan doğru bilgilere ancak bu şekilde ulaşılabilmektedir. Bu süreçte gerekmesi halinde uygulanacak tamir çözümleri de büyük önem kazanmaktadır. Bu çalışma ile yapısal modifikasyonlar sırasında ihtiyaç duyulabilecek bilgilerin tersine mühendislik faaliyetleri neticesinde elde edilmesi ve işlenmesi, karşılaşılabilecek sorunlara pratik ve uyarlanabilir çözümler üretebilecek bir yöntem geliştirilmesi hedeflenmiştir. Ayrıca bu yönteminin uygulanabilirliği örnek olay üzerinde incelenmiş ve alınan sonuçlar paylaşılmıştır.