Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Fatma Nilgün CEVHER KALBURAN
Danışman: FATMA ALİSİNANOĞLU
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Bu araştırmada; çocuklara yönelik olan Çocuklar İçin Çevresel Tutum Ölçeği (Children's Environmental Attitudes Scale) ve Yeni Ekolojik Paradigma Ölçeği (New Ecological Paradigm Scale) nin geçerlik ve güvenirlik çalışmasını yapmak ve ardından anasınıfına devam eden 60-72 aylık çocukların ve ebeveynlerinin çevresel tutumlarını geliştirmeye odaklı uygulanan çevre eğitimi programının çevresel tutum düzeylerine etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmada, öntest- sontest, kontrol gruplu deneysel model kullanılmıştır. Çocuklar İçin Çevresel Tutum Ölçeği ve Yeni Ekolojik Paradigma Ölçeğinin güvenirliğini belirlemek için yapılan uygulamada, araştırmanın örneklemini, küme örnekleme yöntemiyle seçilen 150 çocuk ve ebeveyni oluşturmuştur. Eğitim programının uygulanmasında ise deney grubunda 26, kontrol grubunda 26 olmak üzere toplam 52 çocuk ve deney grubunda 25, kontrol grubunda 26 olmak üzere toplam 51 ebeveyn araştırma kapsamına alınmıştır. Çevre Eğitim Programının uygulama öncesi ve sonrasında deney ve kontrol grubundaki çocuklar ile ebeveynlerinin çevresel tutum düzeylerini belirlemek amacıyla geçerlik ve güvenirliği yapılan Çocuklar İçin Çevresel Tutum Ölçeği ve Yeni Ekolojik Paradigma Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonunda elde edilen bulgulara göre; Çocuklar İçin Çevresel Tutum Ölçeği'nin geçerlik-güvenirlik çalışması sonucu iç tutarlılık güvenirliği =.78 olarak belirlenmiştir. Ölçek içindeki her maddenin çevresel tutum düzeyini ölçüp ölçmediğini ayırt etmek için yapılan madde toplam (item-total) korelasyonlarının oldukça yeterli düzeyde güçlü ve pozitif olduğu gözlenmiştir. Test tekrar test güvenirliğinin ise .97 düzeyinde olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, testin ilk yarısına ait güvenirlik katsayısının .60; ikinci yarısına ait katsayının .61; iki yarı arasındaki Spearman Brown korelasyon katsayısının .52 ve Guttman Split-Half iv güvenirlik katsayısının ise .51 olduğu saptanmıştır. Bu sonuçlar testin her iki yarısının da aynı özelliği ölçtüğü görülmüştür. Yeni Ekolojik Paradigma Ölçeği'ne ilişkin açımlayıcı faktör analizi sonuçları incelendiğinde; toplam varyansın %34.32'sini ifade eden 4.46 öz değerli (eigenvalue) bir temel faktör bulunmuştur. Faktörde yer alan maddelerin faktör yüklerinin ise 0.40 ile 0.74 arasında değiştiği saptanmıştır. Bu sonuç, ölçeğin güvenilir ölçme yaptığını göstermiştir. Test- Tekrar test korelasyonunun ise, .94 düzeyinde olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, Yeni Ekolojik Paradigma Ölçeğine ait düzeltilmiş madde toplam korelasyonlarının .32 ile .63 arasında olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin 13 madde üzerinde yapılan iç tutarlılık güvenirliği analizinde ise ölçeğin Cronbach Alpha () değeri .81 olarak bulunmuştur. Güvenirlik için yapılan iki yarı test güvenirliği (split-half) analizlerinde elde edilen bulgular ise, testin ilk yarısına ait güvenirlik katsayısının .70; ikinci yarısına ait katsayının .63; iki yarım arasındaki Spearman Brown korelasyon katsayısının .73 ve Guttman Split-Half güvenirlik katsayısının ise .72 olarak belirlenmiştir. Bu sonuçlar testin her iki yarısının da aynı özelliği ölçtüğünü göstermiştir. Çevre Eğitim Programı sonrasında, deney ve kontrol grubundaki çocukların Çocuklar İçin Çevresel Tutum Ölçeği'nden ve ebeveynlerinin Yeni Ekolojik Paradigma Ölçeği'nden aldıkları puanlar arasında deney grubu lehine anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0.01). Eğitim programının kalıcılığına ilişkin yapılan kalıcılık testinde, eğitim programının etkisinin devam ettiği saptanmıştır (p<0.05). Bu bulgular ışığında, okul öncesi dönem çocuklarının ve ebeveynlerinin çevresel tutumlarını geliştirmeye yardımcı olmak amacıyla eğitimcilere, ailelere ve ileride yapılabilecek bilimsel araştırmalara yönelik öneriler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Okul Öncesi Eğitim, Çevresel Tutum, Çevre Eğitimi, Çevre Eğitim Programı.