Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEDA ŞİRİN
Danışman: Belma Aslım
Özet:Bu doktora tez çalışmasının amacı, amiloid beta (Aβ)1-42 ile SH-SY5Y nöroblastoma hücrelerinde oluşturulan Alzheimer hastalığı (AH) modelinde probiyotik kaynaklı (Lactobacillus delbrueckii ssp. bulgaricus B3 ve Lactiplantibacillus plantarum GD2) liyofilize ekzopolisakkarit (L-EPS)’lerin nörokoruyucu etkilerinin araştırılmasıdır. L-EPS’lerin miktarları belirlenmiş olup, karakterizasyonları gerçekleştirilmiştir. L-EPS’lerin antioksidan aktiviteleri ve Aβ1-42 agregasyonu üzerine inhibitör etkileri saptanmıştır. Aβ1-42 ile oluşturulan AH modelinde L-EPS’lerin hücre ölümüne karşı nörokoruyucu etkileri, asetilkolin esteraz (AChE) ve antioksidan enzim aktiviteleri üzerine etkileri, total antioksidan seviyesi (TAS) ve total oksidan seviyesi (TOS) üzerine etkileri belirlenmiştir. L-EPS’lerin hücre içi reaktif oksijen türleri (ROS) miktarı üzerine baskılayıcı etkilerinin yanı sıra, anti-apoptotik etkileri ve mitokondriyal membran potansiyeli (MMP) üzerine koruyucu etkileri saptanmıştır. L-EPS’lerin 14 farklı gen üzerine modülatör etkileri belirlenmiştir. Çalışmada kullandığımız L-EPS’lerin yüksek miktarda üretildiği saptanmıştır. L-EPS’lerin element yüzdeleri ve fourier transform infrared spektroskopisi (FTIR) spektrumları belirlenmiştir. Atomik kuvvet mikroskobu (AFM) ve taramalı elektron mikroskobu (SEM) görüntülerine göre L-EPS’lerin yüzey morfolojileri pürüzlü ve gözenekli olarak farklılık göstermiştir. L-EPS’lerin X-ışını difraktometresi (XRD) desenlerine göre amorf karaktere sahip oldukları tespit edilmiştir. L-EPS’lerin antioksidan aktivite gösterdikleri belirlenmiştir (p<0,05). L-EPS’lerin hücre canlılığını, TAS’ı, antioksidan enzim aktivitelerini, MMP yüzdesini, BCL2 ve protein kinaz B (AKT/PKB) genlerinin ekspresyon seviyelerini arttırdığı saptanmıştır (p<0,05). L-EPS’lerin AChE’ı, Aβ1-42 agregasyonunu, TOS’u, hücre içi ROS miktarını, apoptotik hücre yüzdesini, BCL2 associated X (BAX), kaspaz-3 (CASP3), kaspaz-7 (CASP7), kaspaz-8 (CASP8), kaspaz-9 (CASP9), sitokrom C (CYCS), hücre dışı sinyalle düzenlenen kinaz 1 (ERK1), hücre dışı sinyalle düzenlenen kinaz 2 (ERK2), c-Jun N-Terminal kinaz (JNK), JUN, nüklear faktör-κB (NF-κB/p65) ve p38 mitojenle aktive edilmiş protein kinaz (p38 MAPK) genlerinin ekspresyon seviyelerini azalttığı belirlenmiştir (p<0,05). Elde edilen tüm sonuçlar incelendiğinde, B3 suşundan elde edilen L-EPS öne çıkmıştır. Ayrıca L-EPS’lerin sahip olduğu karakteristik yapısının ve yüzey morfolojisinin nöral koruyuculukta etkili olduğu gözlenmiştir. Etki mekanizması ortaya konmuş ve alternatiflerine göre etkisi yüksek olan L-EPS’lerin AH’nin önlenmesi ve tedavisinde yeni ilaç etken maddesi olma potansiyeli bulunmaktadır