Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Muhammet Mustafa DEMİR
Danışman: Melda Türkoğlu
Özet:
AMAÇ: Bu çalışmanın amacı, yoğun bakım ünitesine (YBÜ) yatan hematolojik kanserli hastalarda klinik sepsis ve enfeksiyon tanısında prokalsitoninin değerini araştırmak ve sepsis tanısında prokalsitonin ve CRP (c-reaktif protein)’yi karşılaştırmaktır.
METOT: Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi İç hastalıkları-Hematoloji YBÜ’ye Ocak 2014 ile Aralık 2017 tarihleri arasında 24 saatten uzun süreli yatan 202 hasta retrospektif olarak klinik ve laboratuvar verileri ile değerlendirilmiştir.
BULGULAR: Çalışmamıza 202 hasta alınmıştır. Bu hastaların YBÜ’ye en sık yatış sebebi sepsistir. 164 hastaya sepsis tanısı konulmuş olup 117 hastada YBÜ’ye giriş anında alınan kültürlerde mikroorganizma üremesi saptanmıştır. Bu hastalarda en sık kan dolaşım yolu enfeksiyonu (%36,1) ve gram negatif bakteri üremesi (%46,5) görülmüştür. Üreyen mikroorganizmalar sıklık sırasına göre Escherichia coli, Acinetobacter baumannii, Klebsiella spp, Pseudomonas aeruginosa ve Stenotrophomonas maltophilia olmuştur. Klinik sepsisi belirlemede en önemli bağımsız değişkenin YBÜ yatış prokalsitonin seviyesi olduğu tespit edilmiştir (OR=29,935 [6,625-159,299] p<0,001). Sepsis tanısını koymak için çizilen ROC eğrisine göre AUC değeri prokalsitonin zirve değeri için 0,938 (p<0,001), YBÜ’ye yatış prokalsitonin değeri için 0,901 (p<0,001), CRP zirve değeri için 0,840 (p<0,001) ve giriş CRP değeri için 0,795 (p<0,001) olarak tespit edilmiştir. Prokalsitonin düzeyinin gram negatif bakteriler ile gelişen sepsisin tanısı için değerli olduğu tespit edilirken (yatış prokalsitonin için AUC=0.654 p=<0,001, zirve prokalsitonin için AUC=0.760 p=<0,001), gram pozitif ve mantar enfeksiyonları için değerli olmadığı tespit edilmiştir (p>0,05). Çalışmaya alınan 202 hastanın 88’i (%43) YBÜ’de ölmüştür. YBÜ yatışı sırasında progrese hastalığın mevcudiyeti, mortaliteyi belirleyen en önemli bağımsız parametre olarak tespit edilmiştir (OR:6,4 CI: 2,0-20,3, p=0,002). Mortaliteyi belirlemede CRP ve prokalsitonin düzeylerinin benzer etkinliği olduğu tespit edilmiştir (sırasıyla AUC=0,642 p=0,001 ve AUC=0,632 p=0,001). Hematolojik hastalık alt tiplerinin sepsise, mortaliteye ve prokalsitonin seviyelerine istatiksel olarak anlamlı etkisi olmadığı
vi
görülmüştür. Ancak hematolojik hastalık durumunun progrese hastalık safhasında veya yanıtsız terminal dönemde olmasının sepsis ve mortalite üzerine etkisi olduğu saptanmıştır (sırasıyla p<0,001 ve p=0,035).
SONUÇ: Hematolojik kanserli hastalarda klinik sepsis tanısında prokalsitonin ve CRP yüksekliği tanıda kullanılabilecek yardımcı tetkiklerdir. Bu tetkikler arasında prokalsitonin düzey, CRP düzeyine göre daha değerli bir tetkik olarak tespit edilmiştir.
ANAHTAR KELİMELER: Hematolojik kanserler, sepsis, prokalsitonin, CRP, mortalite yoğun bakı