Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: Yusuf Demir
Danışman: KEMAL SİNAN ÖZMEN
Özet:Bir karma yöntem araştırması (mixed-method study) olan bu tez çalışması, araştırma ve ürün aşaması olarak iki kısımdan oluşmaktadır. Araştırma aşaması, Türkiye bağlamında ana dili İngilizce olan ve ana dili İngilizce olmayan İngilizce okutmanlarının sözel düzeltici dönüt uygulamaları arasındaki farklılıkları incelemeyi ve bu öğretmenlerin dönüt uygulamalarını etkileyen kültürlerarası etmenleri ortaya koymayı amaçlamıştır. Bu amaçla, ilk olarak, bir özel ve iki devlet üniversitesinden ana dili İngilizce olan ve olmayan yedişer okutmanın dersleri gözlemlenerek toplamda 36 saatlik sınıf içi etkileşim ses kaydına alınmıştır. Veriler, frekans, yüzde ve anlamlılık değerlerini ortaya çıkarmak için SPSS programı ile analiz edilmiştir. Ayrıca, sınıf gözlemlerinden sonra, sınıf içi sözel dönüt uygulamalarına etki eden kültürlerarası etmenleri ortaya koymak amacıyla her iki okutman grubuyla tamamlayıcı görüşmeler (follow-up interviews) yapılmıştır. Görüşmelerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Sınıf içi gözlemlerin sonuçlarına göre: (1) yeniden biçimlendirme (recast) ana dili İngilizce olan ve olmayan okutmanlarca açık ara en çok tercih edilen dönüt türüdür, ardından yönlendirme (prompt) gelmektedir. Ki-kare test sonuçlarına göre, okutmanların ana dilinin İngilizce olması/olmaması durumu ile öğrencilere verilen yönlendirme, ve yeniden biçimlendirme miktarları arasında ayrı ayrı anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Yeniden biçimlendirme daha çok ana dili İngilizce olan okutmanlarca kullanılırken, yönlendirme daha çok ana dili İngilizce olmayan okutmanlarca verilmiştir. Açık düzeltme (explicit correction) her iki grup tarafından da nadiren kullanılmıştır. (2) Ana dili İngilizce olan okutmanlar öğrencilerin sözel hatalarına karşı ana dili İngilizce olmayanlara göre daha hoşgörülü davranmışlardır. (3) Okutmanların ana dilinin İngilizce olması/olmaması durumu ile dilbilgisel ve sözcüksel hataların düzeltilmesi arasında ayrı ayrı anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Ana dili İngilizce olmayan okutmanlar sözcüksel ve dilbilgisel hataları ana dili İngilizce olan okutmanlara göre bir hayli yüksek oranda düzeltmiştir. Fakat, ana dilin İngilizce olması/olmaması ile sesbilimsel hataların düzeltilmesi arasında anlamlı bir ilişki gözlenmemiştir. Yine de, ana dili İngilizce olan okutmanlar sesbilimsel hataları ana dili İngilizce olmayanlardan kısmen daha fazla düzeltmiştir. Ayrıca, ana dili İngilizce olan okutmanlar değilse de ana dili İngilizce olmayan okutmanlar, dönütlerini hata türlerine dağıtmada oldukça tutarlı bir eğilim göstermişlerdir. (4) Yeniden biçimlendirme, ana dili İngilizce olan ve olmayan okutmanlarca bütün hata türlerini ve özellikle sesbilimsel hataları düzeltmede en çok kullanılan dönüt türü olmuştur. Üç hata türünün düzeltilmesinde de, oransal olarak, ana dili İngilizce olan okutmanlar ana dili İngilizce olmayanlardan daha çok yeniden biçimlendirme kullanırken, ana dili İngilizce olmayan okutmanlar ana dili İngilizce olanlardan daha çok yönlendirme kullanmıştır. Nitel bulgular ise, Hendricksonun (1978) temel soruları (hatalar düzeltilmeli mi ve nasıl, ne zaman, kim tarafından ve hangi hatalar düzeltilmeli), öğretmen eğitimi ve mesleki deneyimin dönüt uygulamalarına olan etkisi ve Türk öğrencilerin öğrenme alışkanlıkları ve dönüt tercihlerine yönelik, ana dili İngilizce olan ve olmayan okutmanların bazı benzer ve farklı yaklaşımlarını ortaya koymuştur. Ayrıca, okutmanların düzeltici dönüte dair belirttikleri tercihler ve inançlarla, gerçek dönüt uygulamaları arasındaki uyuşmalar ve uyuşmazlıklar da belirlenmiştir. Ürün aşaması ise sözel düzeltici dönüt üzerine çevrimiçi bir ders (ONOCEF) tasarımını, bir devlet üniversitesindeki İngilizce öğretmenliği programı 3. Sınıf öğrencilerine ters-yüz sınıf (flipped classroom) yöntemiyle uygulanmasını ve bu öğretmen adaylarının dönüt verme yeterlikleri üzerine etkilerinin değerlendirilmesini içermektedir. Öğretmen adaylarının sözel düzeltici dönüt odaklı çevrimiçi derse olan ihtiyaçlarını ve böyle bir dersten yararlanma isteklerini ortaya koyan ihtiyaç analizine bağlı olarak hazırlanan ONOCEF, ters-yüz sınıf modeliyle 30 aday öğretmene uygulanmıştır. Bu model, öğrencilerin okul dışında ONOCEF içeriğini çevrimiçi ortamlarda izleyip ardından bu içeriği (dönüt uygulamaları) dönüşümlü olarak gerçek sınıf ortamında mikroöğretim etkinliklerinde yansıtmalarını içermektedir. Mikroöğretim etkinliklerinden sonra, akranlarının düzeltme tekniklerini değerlendirmek ve uyguladıkları ONOCEF içeriklerini tespit etmek için izleyici aday öğretmenlerden akran değerlendirme formu şeklinde yansıtma raporları toplanmıştır. Yansıtma raporlarından elde edilen bulgulara göre, akranları tarafından gözlemlendiği üzere, mikroöğretim yapan aday öğretmenler ONOCEF sayesinde etkili bir şekilde dönüt vermişler ve farklı dönüt yöntemlerini kullanabilmişlerdir. Ayrıca, toplanan yansıtma raporlarından anlaşıldığı gibi, akranlarını değerlendiren öğrenciler, akranlarının yaptıkları/yapmadıkları düzeltmeleri teşhis etmede, dönüt türlerini adlandırmada ve akranlarının dönütlerindeki bazı kusurları belirlemede başarılı olmuşlardır. Sonuç olarak, ONOCEF in hizmet öncesi öğretmen adaylarının sözel düzeltici dönüt verme yeterliklerini geliştirmede kullanılabilecek etkili bir çevrimiçi araç olduğu belirlenmiştir.